ದೊಡ್ಡೋಳಾಗೋದಂದ್ರೆ ...

ದೊಡ್ಡೋಳಾಗೋದಂದ್ರೆ ...

-ಚರಿತಾ

ಚಿತ್ರ - ಚರಿತಾ

   ಟೋಲ್ಗೇಟಲ್ಲಿ ಟಿಕೆಟ್ ಇಶ್ಯು ಮಾಡೋಕಂತ ನಿಂತಿದ್ದ ಬಸ್ಸಿನ ನೀರವತೆಯಲ್ಲಿ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ 'ಫಟ್ಟ್...' ಅನ್ನೊ ರಭಸದ ಸದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಅದರ ಹಿಂದೆಯೇ 'ಲೋಫ಼ರ್..!' ಅಂದಿದ್ದೂ ಕೇಳಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಅದು ಯಾರು? ಯಾರಿಗೆ? ಯಾಕೆ? ಏನು? ... ಇತ್ಯಾದಿತ್ಯಾದಿ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಥಟ್ಟಂತ ಉತ್ತರ ಹೊಳೆದುಬಿಟ್ಟಿತ್ತು ! ವಿಚಿತ್ರ ಸಿಟ್ಟು, ಖುಶಿ, ವೇದನೆ ಒಟ್ಟೊಟ್ಟಿಗೇ ಆಗಿತ್ತು ...

   ಕಾಲಿಗೆ ಚಕ್ರ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಹಾಗೆ ಊರೂರು ಸುತ್ತುತ್ತಿದ್ದವಳು ಈಗ ನೈಟ್ ಜರ್ನಿಗೆ ಸುತಾರಾಂ ರಾಜಿಯಿಲ್ಲ. ಒಬ್ಬಳೇ ಹಗಲುಹೊತ್ತು ಓಡಾಡೋದಾದ್ರು ಪಕ್ಕದ ಸೀಟಿಗೆ ಬ್ಯಾಗ್ ಇಟ್ಟು, ಕೇಳಿದವರಿಗೆಲ್ಲ "ಬರ್ತಾರೆ" ಅಂತಂದು, ಯಾವುದಾದ್ರು ಹೆಣ್ಣುಜೀವ ಬಂದು ಕೂರಬಾರದಿತ್ತಾ ಅಂತ ಹಲುಬುವ ಮನಸ್ಸು. (ಬಹುಷಃ 'ದೊಡ್ಡೋಳಾಗೋದಂದ್ರೆ' ಇದೇ ಇರ್ಬೇಕು - ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಸಜ್ಜುಗೊಳ್ಳೋದು ಅಂತ!)   ಪಕ್ಕ ಕೂರಲು ಹವಣಿಸುವವರ ಕಣ್ತಪ್ಪಿಸುತ್ತ, ಜಾಣಕಿವುಡಳಾಗಿ ಕೂತಾಗಲೂ ಭಂಡತನದಲ್ಲಿ ಒತ್ತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಗಡವರೇ ಬಹುಪಾಲು. ಕಳ್ಳನಿದ್ದೆ ಮಾಡುತ್ತ ಮೈಮೇಲೆ ಬೀಳುವ, ಕುಂಟುನೆಪದಲ್ಲಿ ಮಾತಿಗೆಳಸುವ, ಮೈತಾಕಿಸುವ ಕೀಚಕರಿಗೆ ಬೈಗುಳದ ಟ್ರೀಟ್ಮೆಂಟ್ ರೆಡಿಯಾಗೇ ಇಟ್ಟಿರಬೇಕು. ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಹರಿತಗಣ್ಣಾದರೂ ಇರಲೇಬೇಕು. ಇನ್ನು, ಸೀಟ್ ಸಂದಿಯಲ್ಲಿ ನುಸುಳಿಬರುವ ಕೈಗಳಿಗೆ 'ಸೇಫ಼್ಟಿಪಿನ್' ಪ್ರಯೋಗ ಇದ್ದೇಇದೆ ! ಅಂತೂ ಆವತ್ತಿನ ಪ್ರಯಾಣದತುಂಬ ಮೈಯೆಲ್ಲ ಕಣ್ಣಾಗಿ-ಕಿವಿಯಾಗಿ(ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಬಾಯಿಯೂ ಆಗಿ), ರೋಮರೋಮಕ್ಕು ಎಚ್ಚರವಾಗಿ, ಹಾದಿ ವಿಪರೀತ ದೂರವಾದಂತನಿಸುವುದು ಮಾಮೂಲು!

ಬಹುಶಃ ಯಾವ ಮೆಡಿಟೇಶನ್ ಕೋರ್ಸಲ್ಲೂ ಇಷ್ಟು ಎಚ್ಚರದ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ ನಾನು! ಹಾಗಾಗಿ ಇಂಥ ಪ್ರಯಾಸಕರ ಪ್ರಯಾಣಗಳೇ ನನ್ನ ಪಾಲಿನ ನಿಜವಾದ 'ಧ್ಯಾನ ಕೇಂದ್ರಗಳು'!

   ಈ ಜನ, ಈ ಪ್ರಯಾಣ ನನಗೆ ಕಲಿಸಿರುವ ಎಚ್ಚರ ಇಲ್ಲೀವರೆಗು ನನ್ನ ಕಾಯುತ್ತ ಬಂದಿದೆ. ಹಾಗೇ ಬದುಕನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನೋಡುವುದನ್ನು ಕಲಿಸಿದೆ. ನನ್ನ ಪಾಲಿಗಿರುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವೂ ಒಂದು ಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಇರಬಹುದಾದ್ದು ಎಂಬುದನ್ನೂ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿಸಿದೆ. ಮುಂಜಾನೆ ಒಬ್ಬಳೇ ವಾಕಿಂಗ್ ಹೋಗೋಹಾಗಿಲ್ಲ... ನನಗಾಗಿಯೇ ಈ ಬೆಳಕಾಗಿದೆ ಎನಿಸುವ ಭಾವಕ್ಕೂ, ಪ್ರತೀಸಲದ ವಾಕ್ನಲ್ಲಿ ನಾನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಆ ಮುದಕ್ಕೂ ಕತ್ತರಿಬಿದ್ದಿದ್ದು ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಒಂದು ಕೆಟ್ಟ ಆತಂಕಹುಟ್ಟಿಸುವ ಘಟನೆಯಿಂದಾಗಿ.  ಕತ್ತಲಾದಮೇಲೆ ಬಸ್ಟಾಪಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲೋಹಾಗಿಲ್ಲ-ಒಂಟಿಯಾಗಿ ತಿರುಗೋಹಾಗಿಲ್ಲ . ಇನ್ನು, ಕಣ್ಣುಕುಕ್ಕುವ ಬೆಳ್ಳಂಬೆಳಕಲ್ಲು ಎಚ್ಚರತಪ್ಪೋಹಾಗಿಲ್ಲ,... ಈ 'ಇಲ್ಲ'ಗಳ ಲಿಸ್ಟು ಮಾತ್ರ ಎಲ್ಲೂ ಬದಲಾಗದೇ ಬೆಳೆಯುತ್ತಲೇ ಇದೆಯಲ್ಲ!

 ಚಿತ್ರ - ಚರಿತಾ

     ನೈಟ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್ಕೇಪ್ ಮಾಡ್ಬೇಕು, ರಾತ್ರಿಕತ್ತಲಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಳೇ ಊರೆಲ್ಲ ತಿರುಗಬೇಕು ಅನ್ನುವ ನನ್ನ ಹುಚ್ಚು ಆಸೆ ಇನ್ನೂ ಆಸೆಯಾಗೇ ಉಳಿದುಬಿಟ್ಟಿದೆ. ಹಾಗನಿಸಿದಾಗೆಲ್ಲ, ನನ್ನ ನಾನು 'ಮಾಯ' ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಯಾವುದಾದ್ರು ಮ್ಯಾಜಿಕ್ ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿರಬೇಕಿತ್ತು ಅನಿಸ್ತಿತ್ತು! ಅಥವಾ ನಾನೊಬ್ಬ ಲೇಡಿ ಫ್ಯಾಂಟಮ್ ಥರ ಯಾರಿಗೂ ಅಂಜದೆ ಬೇಕಾದಲ್ಲಿ ತಿರುಗಾಡಿಕೊಂಡಿರೋಹಾಗಿದ್ರೆ ಎಷ್ಟ್ ಚೆಂದ ಅನಿಸ್ತಿತ್ತು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ನಾನು ಹುಡುಗ ಆಗಿರ್ಬೇಕಿತ್ತು ಅಂತಲೂ ಅನಿಸಿತ್ತು! ಈಗ 'ದೊಡ್ಡೋಳಾಗಿದೀನಿ'.. ಫ್ಯಾಂಟಸಿಗಿಂತ ರಿಯಾಲಿಟಿಯಲ್ಲೆ ಬದುಕಲು ಕಲಿಯುತ್ತಿದ್ದೀನಿ! ಈಗ ನೈಟ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್ಕೇಪ್ ಹಾಗಿರಲಿ, ಹಾಡಹಗಲಲ್ಲೂ ಫೀಲ್ಡ್ ವರ್ಕ್ ಮಾಡೋಕೆ ಲೇಡಿ ಫ್ಯಾಂಟಮ್ಮೇ ಆಗಬೇಕಾಗಿದೆ! ಆದ್ರೆ, ಫ್ಯಾಂಟಮ್ಗೇ ಜಾಸ್ತಿ ಕಷ್ಟ ಅಂತ ತಿಳಿಯೋಕೆ ಇಷ್ಟು ವರ್ಷ ಬೇಕಾಯ್ತು ನಂಗೆ!

   ಆವತ್ತು ನಾನು ಹೊರಟಿದ್ದು ದೂರದ ಊರಿನ ಒಬ್ಬಜ್ಜೀನ ಮಾತಾಡಿಸೋದಕ್ಕೆ. ಅವರು ಜಾನಪದ ಹಾಡುಗಾತರ್ಿ. ಆಗಷ್ಟೆ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಸಂದಿದ್ದರಿಂದ ಅವರನ್ನು ಮಾತಾಡಿಸಿ, ಒಂದಷ್ಟು ಹೊತ್ತು ಕಣ್ತುಂಬಿ, ಮನದುಂಬಿಕೊಳ್ಳುವ ನೆಪ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು. ಮೈಸೂರಿಂದ ಬೆಳಗಿನ ಬಸ್ಸು ಹತ್ತಿದ್ದ ನನಗೆ ಸ್ವಲ್ಪಹೊತ್ತಿಗೆ ಬಸ್ಸಲ್ಲಿದ್ದದ್ದು ಬಹುಷಃ ನಾನೊಬ್ಬಳೇ ಮಹಿಳೆ ಅನಿಸಿ, ಒಂಥರದ ದುಗುಡ, ಆತಂಕ ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು.  ಪಕ್ಕದ ಸೀಟಿಗೆ ನನ್ನ ದೊಡ್ಡ ಬ್ಯಾಗ್ ಇರಿಸಿ, ಹಿಂದಿನ ಸೀಟಲ್ಲಿ ಯಾರಿದಾರೆ ಅಂತ ಗಮನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೆ. ಆತ ಒಬ್ಬ ಮಧ್ಯವಯಸ್ಕ. ಒಮ್ಮೆ ನನ್ನ ಸೀಟಿನ ಕಡೆ ಬಾಗಿ ಕೂರೋದು, ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕಿಟಕಿ ಗಾಜನ್ನು ಆಚೀಚೆ ಎಳೆದಾಡೋದು ನಡೆದಿತ್ತು. ನನಗೋ ಆತನನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡು ಬಸ್ಸಲ್ಲಿದ್ದ ಆ ಎಲ್ಲಾ ಗಂಡಸರೂ ಎಡೆಬಿಡದೆ ನನ್ನನ್ನೇ ದಿಟ್ಟಿಸುತ್ತಿರೋಹಾಗೆ, ಅವರೆಲ್ಲರ ಕಣ್ಣ ಈಟಿಗಳು ಕಂಡಕಂಡಲ್ಲಿ ತಿವಿಯುತ್ತಿರೋಹಾಗೆ ಅನಿಸಿ, ದುಪಟ್ಟಾವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಅಗಲ ಮಾಡಿ, ನನ್ನ ಕತ್ತು, ಕೈಯನ್ನೂ ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಕೂತೆ. ಎದೆಬಡಿತ ಮಾತ್ರ ನನಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕೇಳೋಹಾಗಿತ್ತು! ಆದರೂ ಆತಂಕ ತೋರಿಸುವಂತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆರಾಮಾಗೇ ಇದೀನಿ ಅನ್ನೋಹಾಗೆ ಇಯರ್ ಫೋನ್ ಕಿವಿಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡ್ರೆ, " ಕಾಂತಾನಿಲ್ಲದಮ್ಯಾಲೆ ಏಕಾಂತವ್ಯಾತಕೆ..." ಅಂತ ರತ್ನಮಾಲಾ ಪ್ರಕಾಶ್ ಹಾಡೋದಕ್ಕೆ ಶುರುಮಾಡಿದ್ರು. ಅವರನ್ನು ಮಧ್ಯದಲ್ಲೆ ತಡೆದು, ನನ್ನ ಕಷ್ಟ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆನಿಸಿತು. ಅವರೋ ಈ ಲೋಕದ ಗೊಡವೆಯೇ ತನಗಿಲ್ಲವೆಂಬಂತೆ ಹಾಡುತ್ತಲೇ ಇದ್ರು. ಆ ಹಾಡು ಬರೆದ ಕಂಬಾರರು ಅಲ್ಲೇನಾದ್ರು ಕಾಣಬಹುದಾಂತ ನೋಡಿದರೆ ಕಂಡಿದ್ದು ಆ ಕಂಡಕ್ಟರು. ಯಾಕೋ ಅವನೂ ಕೂಡ ನನ್ನ ಕಡೆಗೆ ಒಂಥರದ ಹುಳ್ಳನಗೆ ನಕ್ಕಂತಾಗಿ, ನನ್ನ ಆತಂಕ ಅವನಿಗೆ ಗೊತ್ತಾಗಿಹೋಯ್ತೇನೊ ಅನಿಸಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ದಿಗಿಲಾಯ್ತು.

   'ಎಲ್ಲಿಗೆ ?' ಅನ್ನೋಹಾಗೆ ಎದುರುಬಂದು ನಿಂತ.
ಇಂತಲ್ಲಿಗೆ ಅಂತ ಜೋರಾಗಿ ಹೇಳೋದು ಅಪಾಯ ಅನಿಸಿದ್ದರಿಂದ, ಅವನಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಕೇಳೋಹಾಗೆ ಸಣ್ಣದನಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದೆ...
" ದಾವಣ್ಗೆರೇಗಾ ?" ಅಂತ ಅಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಗಿ, ಇಡೀ ಬಸ್ಸಿಗೆ ನನ್ನ 'ಕೊನೆ ನಿಲ್ದಾಣ' ಅನೌನ್ಸ್ ಮಾಡಿದ್ದ ಆತ. ಆ ಕ್ಷಣ, ಯಮ ಅಂದ್ರೆ ಇವನೇ ಇರ್ಬೇಕು ಅನಿಸಿಬಿಟ್ಟಿತ್ತು! ಹೃದಯ ನೇರ ಬಾಯಿಗೇ ಬಂದಂಗಾಗಿತ್ತು! ಹಿಂದಿನ ಸೀಟಿನ ಆಸಾಮಿಗೂ ಈ ಕಂಡಕ್ಟರ್ಗೂ ಏನೊ ಡೀಲಿಂಗ್ ಇರ್ಬೇಕು ಅಂತೆಲ್ಲ ಅನಿಸತೊಡಗಿ ಬಾಯಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಒಣಗತೊಡಗಿತು..
"ಅರಸೀಕೆರೇಲಿ ಇಳ್ಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿಂದ ಟ್ರೇಯ್ನಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ, ಒಬ್ರೆ ಬೇರೆ ಇದೀರಿ. ಈ ಬಸ್ಸು ತಲುಪೋದು ತುಂಬ ಲೇಟು" ಅಂತಂದು ಒಂಥರಾ ನಕ್ಕ. ಈಗ ನಿಜಕ್ಕು ದಿಗಿಲು, ಗೊಂದಲ ಒಟ್ಟೊಟ್ಟಿಗೆ ಆಗಿತ್ತು.

   ಬಸ್ ಇಳಿದ ಕೂಡ್ಲೆ, ಹಿಂದೆಯೇ ಇಳಿದು ನನ್ನ ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಬರಬಹುದಾದ ಮೂರ್ನಾಲ್ಕು ಗಂಡಸರು ನನ್ನ ಹಿಡಿದು ನಿಲ್ಲಿಸ್ಬೌದು,.. ಹೆದರಿಸಿ ಬ್ಯಾಗಲ್ಲಿರೋದೆಲ್ಲ ಕಿತ್ಕೋಬೌದು,.. ಮೈಮೇಲೆ ಕೈಹಾಕ್ಲುಬೌದು ...ಆಗ ನಾನೇನು ಮಾಡ್ಬೇಕು?? ...
ಆದಷ್ಟೂ ಗಾಬರಿಯಾಗದೆ, "ಯಾಕ್ರಪ್ಪ? ಏನು ನಿಮ್ ಪ್ರಾಬ್ಲಮ್ಮು ?" ಅಂತ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಕೇಳ್ಬೇಕು...
ಕ್ಯಾಮರ, ಆಡಿಯೋ ರೆಕಾರ್ಡರ್, ತಮ್ಮ ಕೊಡಿಸಿದ್ದ ರಿಸ್ಟ್ವಾಚು, ತುಂಬ ಇಷ್ಟಪಟ್ಟು ತಕೊಂಡಿದ್ದ ಲೆದರ್ ಪಸರ್ು, ಅದರಲ್ಲಿದ್ದ ಒಂದಷ್ಟು ದುಡ್ಡು-ಫೋಟೋಗಳು, ಬಾಯ್ಫ್ರೆಂಡ್ ಥರ ನನ್ನ ಜೊತೆಗಿರುವ ಮೊಬೈಲು, ಆಂಟಿಯೊಬ್ಬರು ಗಿಫ್ಟ್ ಮಾಡಿದ್ದ ಬಿಳಿಹರಳಿನ ಓಲೆ, ಇತ್ಯಾದಿತ್ಯಾದಿ ದೊಡ್ಡ-ಸಣ್ಣ ನೆನಪುಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನಿರ್ಲಿಪ್ತವಾಗಿ, 'ಕಾಲಜ್ಞಾನಿ'ಯಹಾಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಟ್ಟುಬಿಡಲು ತಯಾರಾಗ್ಬೇಕು,.. ಹಾಗೆ ಕೊಡುತ್ತ, "ಎಷ್ಟ್ ದಿನಾಂತ ಇಂಥ ಜೀವ್ನ ನಿಮ್ದು? ಯಾಕೆ ಹೀಗೆಲ್ಲ ತೊಂದ್ರೆ ಕೊಡ್ತೀರಿ?" ಅಂತ ನಿರಾಳವಾಗಿ ಕೇಳ್ಬೇಕು!! ...ಅಷ್ಟು ತಣ್ಣಗಿನ ನನ್ನ ಮಾತು ಕೇಳಿ ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಪ್ಲ್ಯಾನ್ ಎಲ್ಲಾ ಮರೆತುಹೋಗ್ಬೇಕು,...!!
... ಅದ್ಸರಿ, ಅಷ್ಟು ತಣ್ಣಗೆ ನಟಿಸೋಕೆ ನನಗೆ ಸಾಧ್ಯ ಆಗ್ಬಹುದಾ?... ಅಂತೆಲ್ಲ ಯೋಚಿಸುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಅರಸೀಕೆರೇಲಿ ಬಸ್ ನಿಂತಿತ್ತು.

   ಬಸ್ ಇಳಿದು ಅಷ್ಟು ದೂರದವರೆಗೂ ಯಾರೂ ಹಿಂಬಾಲಿಸ್ತಾಯಿಲ್ಲ ಅನಿಸಿದಮೇಲಷ್ಟೆ ಆ ಕಂಡಕ್ಟರ್ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ನಂಬಿಕೆ ಬಂದಿದ್ದು! ಆದ್ರೆ, ಹಿಂದಿನ ದಿನ ಟೀವೀಲಿ ಕಂಡಿದ್ದ ಆ ಕೇಡಿ ರೇಪಿಸ್ಟ್ ಈ ರೈಲ್ವೆ ಸ್ಟೇಷನ್ನಲ್ಲೆಲ್ಲಾದ್ರು ಹೊಂಚುಹಾಕೊಂಡಿರಬಹುದಾ? ಅನ್ನೋ ಆತಂಕ ಮತ್ತೆ ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಉಸಿರುಗಟ್ಟಿಸುವಂತೆ ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿತ್ತು! ಅಂತೂ ಆ ಟ್ರೇಯ್ನು ನನ್ನನ್ನೂ, ನನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯ ಬ್ಯಾಗನ್ನೂ, ನನ್ನ ದುಗುಡ, ಆತಂಕಗಳನ್ನೂ ಇಡಿಯಾಗಿ ದಾವಣಗೆರೆವರೆಗೂ ತಲುಪಿಸಿತು...

   ಪ್ರಯಾಣ ಅನ್ನೋದು ಎಷ್ಟು ಚೇತೋಹಾರಿ! ಹೊಸಜನ, ಹೊಸಜಾಗ ಕಾಣೋದು-ತಿಳಿಯೋದು ಎಷ್ಟ್ ಚೆಂದ! ಅಂತೆಲ್ಲ ಹಾರಾಡುತ್ತಿದ್ದೋಳ ರೆಕ್ಕೆಗಳು ಎಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಹೋದವು?! ಆ ಉತ್ಸಾಹದ ಬದಲು ಈ ಆತಂಕ ಜಾಗಪಡೆದಿದ್ದು ಹೇಗೆ? ದಾರಿಹೋಕರೆಲ್ಲ ಕಳ್ಳರಹಾಗೆ, ರೇಪಿಸ್ಟ್ ಗಳ ಹಾಗೆ ಕಾಣೋಕೆ ಶುರುವಾಗಿದ್ಯಾಕೆ? ಆಟೋ ಹತ್ತೋಕೆ ಮುಂಚೆ, ಎಟಿಎಮ್ ಹೊಕ್ಕೋಕೆ ಮುಂಚೆ ಇಪ್ಪತ್ತು ಸರ್ತಿ ಯೋಚಿಸೋಹಾಗೆ ಆಗಿರೋದ್ಯಾಕೆ? ರೆಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಕಳಚಿಟ್ಟು, ಮರೆತುಬಿಟ್ಟಂತೆ ಹೀಗೆಲ್ಲಾ ನಾನು ಬದಲಾದದ್ದಾದರೂ ಯಾಕೆ?...



   ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಐಡೆಂಟಿಟಿ, ಸೇಫ಼್ಟಿ - ಇವಕ್ಕೆಲ್ಲ ಇರಬಹುದಾದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳನ್ನು ಬಹುಷಃ ಇಂಥಾ ಆತಂಕ, ತಲ್ಲಣ, ದಿಗಿಲುಗಳ ಒಳಹರಿವಿನಲ್ಲೇ ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿದೆ! 'ನಾನು' ಅಂದರೆ ಕೇವಲ ಸುಂದರ ಕನಸುಗಳ ಮೂಟೆಯಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ; ಆ ಕನಸುಗಳ ಸುತ್ತ ಕಾವಲುಪಡೆಯಂತೆ ನಿಲ್ಲಬೇಕಾದ ಎಚ್ಚರದ ವೇದನೆಯೂ ಆಗಬೇಕಿದೆ!

   ....ಆ ಭೇಟಿಯ ನಂತರ ಮತ್ತೆ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಮರಳುವ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಕಣ್ಣು-ಕಿವಿ-ಮನಸನ್ನೆಲ್ಲ ಇಡಿಯಾಗಿ ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದುದು ಆ ಸುಂದರಿ ಅಜ್ಜಿಯ ಗುಂಗು... ನಗು, ಬೆರಗು, ಶುದ್ಧ ಸಂಭ್ರಮದ ಬೆಡಗು. ದೇವದಾಸಿಯಾಗಿದ್ದವಳು ಆಕೆ ... ನೋವು, ಸಂಕಟ, ರೋಷ, ಕಿಚ್ಚು , ಪ್ರೀತಿ - ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಬಸಿದು ಎದೆಯ ಹಾಡಾಗಿಸಿಕೊಂಡವಳು,... ಕಂಬನಿಯನೆಣ್ಣೆಯಾಗಿಸಿ ಕಣ್ಣದೊಂದಿ ಹೊತ್ತಿಸಿಕೊಂಡವಳು... ಅವಳೇ ನನ್ನೊಳಗಿಳಿದು ಕೂತಿದ್ದರಿಂದಲೋ ಏನೋ ನನಗೆ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಸೀಟಿನ ಗಂಡಸರ್ಯಾರೂ ಕಾಣಲೇ ಇಲ್ಲ...!!

 ಚಿತ್ರ - ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಮೂಲ

   ('ಹೊಸ ಮನುಷ್ಯ' ಮಾಸ ಪತ್ರಿಕೆಯ 'ಸಮಾಜವಾದಿ ಯುವ ಚಿಂತನ ವೇದಿಕೆ'ಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿತ - ಡಿಸೆಂಬರ್, ೨೦೧೪ )

Department of Folklore, University of Kalyani, Nadia, West Bengal,

  

In pursuance of the policy perspective of emerging education, Kalyani University has taken effective measures by the establishing a full-fledged Folklore Department as a challenging event to the traditional system of education in terms of inter-disciplinary course content and potential possibilities between classroom and society at large..

The desire of the University Grants Commission for the promotion of folklore studies in the universities was expressed first in the Commission's circular of 1982 and the efforts of Kalyani University to realise this desire are note worthy. The orchestrated efforts of Kalyani University initiated since the early 70s to set up a full-fledged Department of Folklore including study and research of folklore as a subject major at the University level bear testimony to the earnestness and passion on the part of this University to save, salvage and preserve the great folk tradition of this sub-continent from obscurity and oblivion. The UGC visiting committee during Fifth Plan period, in view of the location, wide potentiality of study and research on folklore and the expertise readily available in the University of Kalyani, noted the feasibility of creation of a new Department of Folklore in this University and granted resources in terms of money and personnel for Folklore specialisation in the Sixth Plan recommendation. During Seventh plan period under the leadership of Professor Kalyan Kr. Dasgupta, the then Vice-Chancellor of the University, the Department of Folklore took final shape in the year 1990.

The Department of Folklore started formal and regular functioning since January 15, 1990 with limited resources but holding out great promise. The desired objective of the Department is so generate interest and enthusiasm in the traditional culture in an international perspective in general and Pan-Indian context in particular. The Department propagates the study of folkloristics through comparative and cross-cultural methodology with text and contextual understanding and consequently exploring the idea of unity in diversity in Indian situation as well as promoting deep understanding at global level. We feel that our moral duty is to explore the study of folklore in a scientific manner with strong academic discipline of its own so that the ephemeral interest or unwanted amateurism and cheap commercialism may not jeoperdise the cause of study folklore in the long run.

“The PG courses on folklore studies is a unique course by the University”-----From the NAAC Report, 2002

Head of the Department :
Dr. Sujay Kumar Mandal

Departmental Phone No.:
(033) 2582 8750 Ext. 271 (Head of the Department)
Ext 272 (Office)
Ext 348(Teachers' Room)

Departmental E-mail Address:
folklore.ku@gmail.com

Degree and Course Offered:

• M.A. in 'Folkloristics'' - a two year post-graduate degree
• Ph. D. & D.Lit.

Intake Capacity:

100 Students

Academic Programme :

The Department initiated Post-Graduate Courses in Folkloristics with full twenty papers,

covering 1000 marks

which include

field work, seminar paper and dissertation

. We have already started

Doctoral and Post-Doctoral programmes in Folklore.

The Department of Folklore with its interdisciplinary course content desires to fulfill three-dimensional works of

teaching, research and documentation.

.

Teaching :

The Department of Folklore offers Post graduate teaching .The students functioning with 10 students in the year 1990, now the intake has been 100. Every year we approximately receive 300 applications, out of his 100 students are selected strictly according to merit. In this region in general and West Bengal in particular, the M.A. module aims at giving a sound theoretical and practical grounding in the relevant academic fields. The scope is progressively widened, first to the all India horizon and then to the global perspective in the modern context.

Research and Research-Oriented Programmes :

1. [a] Ph.D. Research : 
   The Department encourages and promotes research by individual scholars working for the doctoral degree on topics having bearing on the academic areas covered by the teaching. Since the inception of the Department already more than 55 scholars awarded Ph.D. degree for their research work. More than 25 Ph.D. projects are also in progress. Interdisciplinary research projects are entertained whenever and wherever possible.
   [b] Post doctoral Degree (D.Litt):
   Fourscholars have been awarded D.Litt. in our department. A few other D.Litt. projects are also in progress.
   [c] Thrust area of on going research projects:
   1. Theory & Method of Folkloristics
   2. Comparative Folklore
   3. Applied Folklore
   4. Folk Musicology
   5. Folkarts & crafts
   6. Children folklore
   7. Folk performing arts
   8. Traditional knowledge
   9. Folk literature
   10. Folk food etc.
   11. Tribal Lore
   12. Folk Science & Technology
   13. Folklore & Tourism etc.
   [d] Minor Research Projects Carried Out:
   The Department staffs, either independently or in collaboration with other departments or agencies undertake minor and major research projects. Three of our faculty members have completed Minor Research Projects from UGC during the X Plan Period.  Another research project with collaboration of the department of Textile, Govt. of India has also been completed. The department also carries on, an ongoing basis; such research oriented works as field surveys, field study, collection and documentation of materials related to the folklore as well as traditional articles with cultural and aesthetic significance.

Minor Research Project Title & Principal Investigator	Funding Agency	Duration of the Project	Total Money in Rs sanctioned
“Survey scroll painting , Kalighat painting and Suri bowl”  Prof B.K.Chakraborty (Completed)	Dept. of Textile. Govt. of India	One month	90000.00
“Conch-shell Craft of West Bengal” Dr. Sujay Kumar Mandal (Completed)	UGC	2 Years	25000.00
“Agricultural Science as revealed in our  Agricultural Proverbs” Dr. Kakali Dhara Mandal (Completed)	UGC	2 Years	20000.00
“Astak: Ekti Bilioman Lokoangik” Dr. Tapan Kumar Biswas (Completed)	UGC	1 Year	10000.00

[d] Ongoing UGC Major Research Projects:

Major Research Project Title & Principal Investigator	Funding Agency	Duration of the Project	Total Money in Rs sanctioned
“A STUDY OF TERRACOTTA TEMPLE ARCHITECTURE AT THE TEMPLE VILLAGE MALUTI IN JHARKHAND” Dr. Sujay Kumar Mandal	UGC	Two Years	4,15,000.00

[e] Miscellaneous:
Every student of the final semester of the M.A. course takes up a dissertation project under the supervision of the faculty of the department on various topics of folklore and other socio-cultural issues.
DOCUMENTATION   
There is a museum in the Department, which is equipped with various materials related to Folklife. Besides, we have prepared a number of Video Cassettes on folklore genre (Nachni Dance, Chhou Dance, Raibense Dance, Glimpses of Folk Dance of Bengal, Folk Art & Craft of Bengal etc.) We have prepared a number of Audio Cassettes on Folk Songs of Bengal. Slides on Folk Art of Bengal have also been prepared from the Gurusaday Museum. We have a photo-Album on Banabibir Pala (a kind of Folk Drama).

Infra-structural Facilities :

1. MUSEUM CUM ARCHIVE
   A department like Folklore can not run with out a museum cum archive and audio-visual complex. The Department of Folklore was established in the year 1990. Since then we have been trying to enrich our museum cum archive. Now it is located in a classroom. This museum cum archive has been started and a good number of items of cultural importance have been collected, documented and displayed. This will help in generating an interest in the minds of the students in particular and the public in general, for the preservation and appreciation of the traditional culture and artistic heritage of the people.
   Basically we give emphasis to collect these materials which are directly connected with folklife. We have been collected various masks which are used in folk and tribal dances. We have in our possession one fossil. We have been able to collect various silver ornaments, used by the folks, different specimens of Terracotta, Scroll paintings of Midnapore, fishing nets and other materials, Suri bowl of Birbhum, Wodden dolls,varied folk tools, Naksi kantha, Kalighat Paintings, specimens of Conch-shell craft, Dokra and others, rare collection of folk deities etc. 
   In fact our museum cum archive is the only museum in the University which is visited by the scholars, researches, students. Already the mention of this museum cum archive has been made in a number of books. This museum cum archive needs special accommodated with proper electric arrangement including air conditioning.
2. AUDIO-VISUAL COMPLEX
   The Department initially started a Documentation Centre in a miniature from out of personal collections and materials already collected through extensive field work. The Department is even alert the rapid extinction, erosion or distortion of traditional folklore materials due to various socio-ecinomic factors including the position of the country, the problem of exodus and others end that folklore had to pay inevitable toll in the hands of time. For above reasons, the Department devotes its all-possible efforts to the collection, documentation and preservation of the traditional culture.
   The department envisages to build Documentation Centre, Folklife Museum, Folklore Archive and Instrumental Aid Unit to provide valuable supplement to class teaching and higher research in traditional culture. To make the Department functionally viable, we strongly believe that the Audio-Visual Centre is imperative.
3. LIBRARY FACILITIESA departmental library with a specialised collection of books and journals, some of them procured from different sources as gifts, has been established mainly for the benefit of the students, research scholars and the faculty members of the department. We have been running a departmental library comprising 2000 books, periodicals and journals on various aspects of Folkloristics and traditional culture. The library has also enriched from the collection of Ph.D. and D.Litt. Thesis. Each student provides four books at a time.

Publication :

The department has already undertaken a move for publication. Field Report, Research Monograph, and related research oriented works in view of the co-ordination and development of folklore scholarship with theoretical and methodological quest for Pan-Indian folkloric paradigm.

1. Folkloristics Perspective (1992), Edited by Dr. Tushar Chattopadhyay
2. Folk Language : A Myth or Reality (1985) by Dr. Deba Prasad Banerjee
3. Folk Deities of Bengal (1998), Edited by Dr. P.K.Deb, Dr. A. Guha & Dr. B.K. Chakraborty
4. Yuddha Nritya (War Dance) by Dr. Muhua Mukherjee (2001)
5. Bangladesher Lokosankriti Charcha (2001) (A collection of articles highlighting the endeavor made by the scholars of Bangladesh to uplift the standard of Folklore studies in Bangladesh)
6. Lokosankriti Rachana Panji (Bibliography of Folklore) (2002), Compiled by Dr. Biswajit Roy Chowdhury and Edited by Dr. B.K.Chakraborty
7. Lokodarpan (2003),Bilingual Annual Research Journal on Folklore, Edited by Dr. Kakali Dhara Mandal, Dr. Sujay Kumar Mandal and Dr. Tapan Kumar Biswas
8. Lokodarpan(2006), Bilingual Annual Research Journal on Folklore, Edited by Dr. Sujay Kumar Mandal, Dr. Kakali Dhara Mandal and Dr. Tapan Kumar Biswas
9. Lokodarpan (2007), Bilingual Annual Research Journal on Folklore, Edited by Dr. Tapan Kumar Biswas Dr. Kakali Dhara Mandal  and Dr. Sujay Kumar Mandal
10. Department of Folklore: A Profile (2005), Editor-in-chief: Dr. Sujay Kumar Mandal, Editor: Dr. Kakali Dhara Mandal and Dr. Tapan Kumar Biswas

Workshop/Seminar & Lecture Demonstration :

1. William Carry and Bengali Folk Literature – Father Detience (March 10, 1990)
2. Lecture Demonstration on Bengali Folk Song – Institute of Folk Culture (April 21,1990)
3. Ethno-Musiocology –Mr. & Mrs. Stanley Scott (April 26, 1990)
4. Patua Paintings and Songs – Khandu Chitrakar ( July, 1990)
5. Current Trends in Folkloristics – Frank Koram (November 15,1990)
6. Folk Songs of Bengal – Sukho Bilas Barma, Narayan Chatterjee, Dr. Ratan Nandy, Dr.Gouri Bhattacharjee and Sunil Saha (December 20,1990)
7. Ashutosh Bhattacharya Memorial Lecture – Dr. Asit Kr. Bandopadhyay, Dr. Ajit Kr. Ghosh, Dr Subhas Banerjee , Dr. Bhabatosh Dutta, Dr. Haripada Chakraborty ( January 15, 1991)
8. Communication, Media and Folkloristics – 2days Seminar in collaboration with C.C.C.A ( February 8-9, 1991)
9. Chau Dance – Mrs. Sharon Lawen (U.S.A.) ( July, 7, 1991)
10.  Colloquy on Folkloristics –Dr. Swapan Pramanik and Dr. Saraj Sengupta(July 7, 1991)
11. Literacy Campaign and Folklore – Dr. Subhankar Chakraborty ( July 25, 1991)
12. Folk Song of East Bengal—Mrs. Sephali Ghosh, Bangladesh ( July 25, 1991)
13. Mime and Folk drama – Niranjan Goswami ( September 9, 1991)
14. Colloquy on Folkloristics –Dr. Asraf Siddiqui, Bagladesh, Dr. Tulsi Diwasa, Nepal, Dr. Ranjeet Singh , Punjab, Dr. Bhabagrahi Mishra, Orissa ( September 26, 1991)
15. Tourism and Folklore – Professor Amitava Sen ( December 3, 1991)
16. Applied Folkloristics – Dr. Tushar Chattopadhyay ( January 8, 1992)
17. A practical demonstration on Kabigan – Ashim Sarkar ( January 19, 1997)
18. A seminar on Puppetry with practical demonstration  ( February 4,1998)
19. An International Seminar : Folklore Studies in Bangladesh ( April 5-6 ,1999)
20. A National Seminar : Comparative Folklore ( February 6-7, 1999)
21. A State Level Seminar : Folk Language ( December 15, 2000)
22. Women of Mymen Sing Gitika—Dr. M. Sahidur Rahaman , Mrs. Rokeya Rahaman , Bangladesh  (February 6, 2001)
23. A Conference of the students, research scholars and teachers of Folklore study (October 10, 2001)
24. A State Level Seminar on Tribal Culture (2001)
25. A seminar on National Integration and the Folklore of Nadia –Sri Mohit Roy ( March 25, 2002)
26. Exhibition on Applied Folk art & craft (September, 19-20, 2003) 
27. A State level Seminar on Folklore – Debanjan Chakraborty & Prof. Samir Dasgupta (April 21, 2004)
28. A State Level Seminar on Folklore – prof. Biplab Chakrabarty, Dr. Sisir majumder (April 27, 2004)
29. An International Seminar on Recent Trends in Folkloristics – Prof. Frank J. Korom, Dr. Soumen Sen , Dr. Dulal Choudhury and Prof. Aloke Kumar Banerjee ( Nov. 30 & Dec. 01, 2004)
30. Exhibition on Applied Folk art & crafts (February 22-24, 2005)
31. A State Level Seminar on folklore – Dr. Amit Ranjan basu & Dr. Debaprasad Bandyopadhyay (February 23, 2005)
32. A National Seminar on Folk Narratives: Epic and Ballads (March 30-31, 2005)
33. A State Level Seminar on Annadasankar (January 09, 2006)
34. A State level Seminar on Folklore (December 10, 2007)
35. A State level Seminar on Folklore (January 15, 2008)
36. A State Level Seminar on Folk-Classical Continuum (March 24, 2008)
37. A National Seminar on Folklore: The Voice of the Voiceless (August 21, 2008)
38. A State Level Seminar on Lokokabi Bijoy Sarkar  (September 26, 2008)
39. An International Conference & Exhibition on Folklore Perspective: Folkart and Folklife (January 15-16, 2009)
40. An International Seminar on Folklore (February 22, 2010)
41. International Seminar on Recent Trends on Folklore Study: International Perspective (September 27, 2013)
42. Special Lecture on Folklore Concept and Perspective by Professor Kailash Pattanaik (December 11, 2013)

Fieldwork :

Every year students and research scholar are taken to different districts for extensive fieldwork. List of the departmental fieldwork:

1. Karta Bhja and Bauls (1990) – Ghosh Para, Nadia,West Bengal.
2. Gajan—Charak and Bolan(1990)—Passey, Nadia, West Bengal.
3. Chhata Parab and other associated festivals and village Study(1990)—Balarampur,Purulia, West Bengal.      
4. Kabi Song & Other Folk Songs, Kataganj, Kanchrapara, North 24 Parganas
5. Parafolkloric Religious Sects(1991) – Daihata, Ghoshpara, Nadia, West Bengal.
6. Parafolkloric Religious Sects (1991) – Katwa, Burdwan, West Bengal.
7. Folk Religion and Festivals, Kabi Song and Martial Dance(1991)—Kandi,Murshidabad, West Bengal.
8. Folk Performing Arts (1992)–Islampur, West Dinajpur, West Bengal.
9. Sati Mayer Mela (1993),Ghoshpara, Nadia District, West Bengal
10. Sati Mayer Mela (1994),Ghoshpara, Nadia District, West Bengal
11. Folklore of Cooch Behar District(1995), West Bengal.
12. Folklore of Jalpaiguri District(1996), West Bengal.
13. Folklore of Purulia District(1997), West Bengal.
14. Folklore of Birbhum District(1998), West Bengal.
15. Folklore of South Dinajpur District(1999), West Bengal.
16. Folklore of Malda District(2000), West Bengal.
17. Folklore of South 24 Parganas District (2001), West Bengal.
18. Folklore of Nadia District (2002), West Bengal.
19. Folklore of Bankura District (2003), West Bengal.
20. Folklore of Paschim Medinipur District (2004), West Bengal.
21. Folklore of Darjeeling District(2005), West Bengal.
22. Folklore of Cooch Behar District(2006), West Bengal.
23. Folklore of Burdwan District(2007), West Bengal.
24. Folklore of Hooghly District(2008), West Bengal.
25. Folklore of North 24 Parganas District District(2009), West Bengal.
26. Folklore and Tribal Lore of Jalpaiguri District(2010), West Bengal.
27. Folklore and Tribal Lore of Uttar Dinajpur District(2011), West Bengal.
28. Folklore and Tribal Lore of Jalpaiguri District(2012), West Bengal.
29. Folklore and Tribal Lore of Jalpaiguri District(2013), West Bengal.

Award :

The Department of Folklore offers Silver medals every year to the eminent Folklorists of West Bengal and abroad. Pravabati Devi Memorial Medal is given to an eminent Indian Folklorists and Ashutosh Bhattacharya Memorial Medal is offer to a Folklorist of Bengal for their contribution

Seminar on FOLKLORE AND TRIBAL STUDIES IN EASTERN AND NORTHEAST INDIA: PERSPECTIVE AND PRESENT STATUS

Two Days UGC Sponsored National Seminar
January 15-16, 2015
On
FOLKLORE AND TRIBAL STUDIES IN EASTERN AND NORTHEAST
INDIA: PERSPECTIVE AND PRESENT STATUS


The Concept Note of the National Seminar

In recent times, special efforts have been made in our country to introduce the study of
folklore as academic discipline. The study and research in folklore are going on in different
ways in India. In this context the role of Calcutta University, Gauhati University and Mysore
University were really praise worthy. Since the post independent period the study and
cultivation of folklore have widely been popularized in different Indian Universities under
different departments. Folklore studies in South India have been enhanced to a great extent.
The study folklore has also achieved a remarkable place in the Eastern region too.

University of Kalyani has taken a lead by setting up a full-fledged Folklore Department in the
year 1990. Developmental strategies in folklore studies have also been taken in North-East
India also. Multidisciplinary co-ordinated approach and synthesis have been devised in this
zone of the country. This venture will add greatly to our understanding of the very important
folk traditions of the Eastern and North-East zone of India and promote the exchange of
folkloristic discourses and we will be able to judge the progressive growth of the study of
folklore and tribal studies as an academic discipline in Eastern and North-East India. It
needs to be emphasized that we look forward to present multidimensional approach of our
cultural heritage.

Established in 1990, the Department of Folklore is one of the few departments in the country
devoted exclusively to the academic pursuit of Folkloristics. The Department is an important
centre of folklore research in West Bengal as well as India. The Department of Folklore of
this University is going to celebrate its Silver Jubilee Anniversary this year 2014-2015.


Major Seminar Sub-themes
- Folklore, Tribal & Cultural Studies in Eastern India: History and Perspective
- Folklore, Tribal & Cultural Studies in North East India: History and Perspective
- Role of Govt. Organizations, NGO’s and Universities in Folklore and Tribal Studies
- Folklore, Tribal Lore and Development Issues
- Theoretical and Methodological Issues in Folklore and Tribal Studies
- Folklore, Folklife and Tangible & Intangible Cultural Heritage
- Folklore and Traditional Knowledge System
- Folklore and Popular Culture
- Folklore and Performing Arts
- Folklore and Oral History

The national seminar will bring together social scientists/ folklorists/ experts/ faculties/
consultants/ research scholars/ post-doctoral fellows/ students/ member of NGOs from
interdisciplinary fields.

Language of the Seminar

There will be papers both in English and Bengali languages presented in different
sessions. However, the working language of the seminar will be English.

Mode of Presentation
Oral and Poster

Call for Abstracts
Abstracts are invited for oral and poster presentation in the technical sessions of the
seminar. The abstract (250 words) should be submitted along with completed registration
form to the Joint Coordinators within the time-frame mentioned herewith.

Submission of Abstract & Full Paper
Last Date of Abstract Submission: December 30, 2014
Last Date of Submission of Full Paper: January 10, 2015
Notification of Acceptance: January 05, 2015

All abstract & papers should be sent via departmental email: folklore.ku@gmail.com.
Registration Fees:
Teachers/Other Delegates (without accommodation): 750.00
Teachers/Other Delegates (with accommodation): 1200.00
Research Scholar/Post-Doctoral Fellow (s) (without accommodation): 500.00
Research Scholar/Post-Doctoral Fellow (s) (with accommodation): 1000.00
Students (with kits): 300.00
Students (without kits): 200.00

Registration fees are to be submitted through Demand Draft Payable to “University
of Kalyani”, Payable at Kalyani or by cash and payment proof with filled up
registration form to be forwarded to the Joint Coordinator(s) of the seminar.

Organizing Committee
Chief Patron
Professor Ratan Lal Hangloo, Hon’ble Vice-Chancellor, University of Kalyani
President
Prof. Sumit Mukerji, Dean, Faculty of Arts & Commerce, University of Kalyani
Vice-President
Dr. Prasenjit Deb, Registrar (Offg.)
Joint Coordinators
Dr. Sujay Kumar Mandal, Head & Associate Professor, Dept. of Folklore, KU
Dr. Debalina Debnath, Assistant Professor, Dept. of Folklore, KU
Treasurer
Dr. Ashimananda Gangopdhyay, Associate Professor, Dept. of Folklore, KU
Member
Dr. Kakali Dhara Mandal, Associate Professor, Dept. of Folklore, KU
Dr. Tapan Kumar Biswas, Professor, Dept. of Folklore, KU
Dr. Sanjib Mridha, DSW (Offg.), University of Kalyani
Dr. Koushik Mukherjee, Development Officer, University of Kalyani
Mr. Mridul Kundu, Finance Officer, University of Kalyani
For participants Contact
Dr. Sujay Kumar Mandal
(HOD & Seminar Joint Coordinator)
Department of Folklore, University of Kalyani
Kalyani-741235, Nadia, West Bengal, India
Email: sujay331@rediffmail.com
drsujaykmandalku@gmail.com
Mobile: 09433841144
Dr. Debalina Debnath
Asst. Professor & Joint Coordinator
Department of Folklore, University of Kalyani
Kalyani-741235, Nadia, West Bengal, India
Email: ddebnathku@gmail.com
Mobile: 0943232286
Email of the Department: folklore.ku@gmail.com

ಕೊರಗ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಸಾಧಕರು

-koragernaalipu.oripu

ಏಕೈಕ ಪೈಲಟ್! ಏಕೈಕ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್!
ಇದು ಕೊರಗ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಸಾಧಕರ ಪಟ್ಟಿ

--------------------------------------------

ಕೊರಗ ಆದಿವಾಸಿ ಸಮುದಾಯದ 'ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ರಂಗ'ದತ್ತ ಒಮ್ಮೆ ದೃಷ್ಠಿ ಹಾಯಿಸಿದರೆ, ಕೆಲವೊಂದು ಅಚ್ಚರಿಯ ಸಾಧಕರ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ. ಆ ಪ್ರಥಮ ಸಾಧಕರ ಸಣ್ಣದೊಂದು ಪಟ್ಟಿ ನಿಮಗಾಗಿ...

ಒಬ್ಬನೇ ಒಬ್ಬ ಪೈಲಟ್! :
ಮನೋಹರ ಬೀಡಿನಗುಡ್ಡೆ, ಉಡುಪಿ.
ಇವರು ಇಡೀ ಕೊರಗ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲೇ ಮೂಡಿಬಂದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಸಾಧಕರು! ಕೊರಗ ಸಮುದಾಯ ಪ್ರವರ್ದಮಾನಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮುನ್ನವೇ, ಯಾರೂ ಊಹಿಸದ ಪ್ರತಿಭೆಯಾಗಿ ಮೂಡಿ ಬಂದವರು. ಆಕಾಶದೆತ್ತರಕ್ಕೆ ಏರಿದವರು! ಕೊರಗ ಸಮುದಾಯವು ಕನಸು ಮನಸಿನಲ್ಲಿಯೂ ಎಣಿಸಿರದ ವಿಮಾನಯಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ 'ಪೈಲಟ್' ಆಗಿ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸಿದವರು. ಕೊರಗ ಸಮುದಾಯ ಸಂಘಟನೆಯಾಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲೇ ನಿವೃತ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು! ಹಾಗಾಗಿ, ಇವತ್ತಿಗೂ ಇವರ ಹೆಸರನ್ನು, ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಕೊರಗ ಸಮುದಾಯದವರು ಗುರುತಿಸಲೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ಸಂಧಿಗ್ದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಪೇಚಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಂತಾಗಿದೆ! ಆದರೆ, ಕೊರಗ ಸಮುದಾಯದ ಕುರಿತು ಅತ್ಯಾಭಿಮಾನ ಹೊಂದಿದ್ದ ಇವರು, 'ಕೊರ್ರೆ/ಕೊರಗ ಭಾಷೆ' ಸೇರಿದಂತೆ 9 ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದರು. 1988 ರಲ್ಲಿ ನಿಧನ ಹೊಂದಿದರು.

ಪ್ರಥಮ ಗಗನಸಖಿ :
ಕು. ಸಂಧ್ಯಾ ಕೋಟ.
ಕುಂದಾಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಕೋಟ ಗ್ರಾಮದ ಶಂಕರ ಕೊರಗ ಎಂಬವರ ಮಗಳು. ಪ್ರಸ್ತುತ ಎರಡು ವರ್ಷದಿಂದ ಗಗನಸಖಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ.

ಪ್ರಥಮ ಪದವೀಧರ :
ಪಿ. ಗೋಕುಲದಾಸ್
ಕೊರಗ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಪದವೀಧರರು. ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸಿರುವ ಇವರು, ಪ್ರಸ್ತುತ ನಿವೃತ್ತ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕೊರಗ ಸಮುದಾಯದ ಅಪ್ರತಿಮ ಸಂಘಟಕರಿವರು ಮತ್ತು ಗೌರವಾಧ್ಯಕ್ಷರು.

ಪ್ರಥಮ ಇಂಜಿನೀಯರ್ :
ಗುರುದೇವ ಪೇತ್ರಿ, ಬ್ರಹ್ಮಾವರ
ದ್ವಿತೀಯ ಇಂಜಿನೀಯರ್ :
ಮೋಹನ ಅಡ್ವೆ

ಪ್ರಪ್ರಥಮ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪದವಿ ಪಡೆದವರು :
ಡಾ. ಸುಲೋಚನ ಕೋಡಿಕಲ್, ಮಂಗಳೂರು.
ಡೆಂಟಲ್ ಸ್ಪೆಷಲಿಸ್ಟ್

ಪ್ರಥಮ ಪಿಹೆಚ್ ಡಿ ಪದವಿ ಪಡೆದವರು :
ಡಾ. ಬಾಬು, ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ.
ಅತ್ಯಂತ ಕ್ಲಿಷ್ಟ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಸಿಂಥಟಿಕ್ ಆಂಡ್ ಬಯಲಾಜಿಕಲ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ ಆನ್ ನೈಟ್ರೋಜನ್ ಸಲ್ಫರ್ ಆಂಡ್ ಆಕ್ಸಿಜನ್ ಕಂಟೈನಿಂಗ್ ಹೈಕ್ರೋಪೆರೋ ಸೈಕಲ್ಸ್ ವಿಷಯವಾಗಿ ಮಂಗಳೂರು ವಿವಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಮಹಾಪ್ರಬಂಧಕ್ಕೆ 'ಡಾಕ್ಟರೇಟ್' ಪದವಿ ಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ಕೊರಗ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪದವಿ ಪಡೆದ ಮೊದಲಿಗರೆನಿಸಿದರು.

ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಎಲ್ ಎಲ್ ಬಿ ಪದವಿ ಪಡೆದವರು : ಆನಂದ ಕಂಕನಾಡಿ
ದ್ವಿತೀಯ : ಕು. ರತ್ನಾ ಕಂಕನಾಡಿ
ತ್ರಿತೀಯ : ಪ್ರವೀಣ ಮೂಡುಶೆಡ್ಡೆ

ಯುಜಿಸಿ ಪಾಸಾದ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರತಿಭೆ : ಸಬೀತಾ ಗುಂಡ್ಮಿ ದ್ವಿತೀಯ : ದಿನೇಶ್ ಕೆಂಜೂರು

ಕಳೆದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕೊರಗ ಸಮುದಾಯದ ಸಾಲು ಸಾಲು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಾಧಕರು - ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಉತ್ತಮ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗಿ ಮೂಡಿಬಂದಿದೆ.
ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಹೃದಯ ಸ್ಪರ್ಶಿ ಅಭಿನಂಧನೆಗಳು...
- ಹೃದಯ

ಕಸದ ಕರುಳುಬಳ್ಳಿಯೂ ಹೊಸಪೊರಕೆಯ ಮಡಿಯೂ

- ಡಾ. ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ ಹೆಚ್

courtesy: http://www.vartamaana.com/

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಯಾವ ಖಾಸಗಿ ಚಾನಲ್ ನೋಡಿದರೂ ಬೆನ್ನಿಕ್ಕಿ ನಡೆದುಹೋದ ಗಾಂಧೀ ಹೆಜ್ಜೆ, ಬೆಂಗಾಲಿಯ ಒಂದೆರಡು ಭಾಷಿಕ ತುಣುಕುಗಳ ಗೊಣಗಾಟ, ಕೊನೆಗೊಂದಿಷ್ಟು ಕಸಹೊಡೆದು ಕೈಗಾಡಿಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಸಿ ಕಳುಹಿಸುವ ಶುದ್ಧೀಕರಣದ ದೃಶ್ಯವುಳ್ಳ ಸರ್ಕಾರಿ ಜಾಹೀರಾತು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ! ಪತ್ರಿಕೆಗಳಂತೂ ದಿನಂಪ್ರತಿ ಸ್ವಚ್ಛತೆಯ ಕಾರ್‍ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸಿ ಪುಣ್ಯಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಕಸವೊಂದೇ ದೇಶದ ಸಮಸ್ಯೆ ಎನ್ನುವಂತೆ ಸೈಬರ್ ಸುಕುಮಾರ ಸುಕುಮಾರಿಯರು ಹೊಸ ಪೊರಕೆ ಹಿಡಿದು ’ನಗರದ ಬೀದಿ’ ಗುಡಿಸಿ ಕಸ ಎತ್ತಿದ ಸಾಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಅಪ್‌ಲೋಡ್‌ಮಾಡಿ ದೇಶಸೇವೆಯ ಜಾಹೀರಾತು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ರಾಜಕಾರಣಿಗಳೋ, ತಾರೆಯರೋ, ಸೆಲೆಬ್ರಿಟಿಗಳೋ ಆದ ಅಸಾಮಾನ್ಯರು ಕೋಟು ತೊಟ್ಟೇ ಕಸ ಗುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ! ಕೈಗವಚ ತೊಟ್ಟು, ಬಟ್ಟೆಯ ಇಸ್ತ್ರಿಕಳೆಯದ ಎಚ್ಚರದಲ್ಲಿ ಉದ್ದನೆ ಹಿಡಿಕೆಯ ಪೊರಕೆ ಹಿಡಿದು ರಸ್ತೆಬದಿಗೆ ನೆಟ್ಟಗೆನಿಂತು ಕಸಹೊಡೆಯುವ ಈ ಅಭಿನಯವಂತೂ ಮಾಧ್ಯಮ ಬಕಾಸುರರ ಹಸಿವಿಂಗಿಸುತ್ತಿದೆ. ಕೆಲವೊಂದೆಡೆ ಕಸವಿಲ್ಲದೆ ಪೇಚಿಗೆಬಿದ್ದವರು ಕಸವನ್ನೇ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಗುಡಿಸಿ ಮುಗಿಸಿದ್ದನ್ನೂ ಕೆಲವು ಕಳ್ಳಗಣ್ಣುಗಳು ಸಣ್ಣಗೆ ಸುದ್ದಿಮಾಡಿವೆ. ಹೀಗೆ ಈಗ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಕಸದ ಕಾರುಬಾರು. ‘ಕೆರೆಯ ನೀರನು ಕೆರೆಗೆ ಚಲ್ಲಿ ವರವ ಪಡೆದವರಂತೆ ಕಾಣಿರೋ’ ಎಂಬಂತೆ ದೇಶದ ಕಸವನ್ನು ದೇಶದೊಳಕ್ಕೇ ಸುರಿದ ದೇಶಸೇವೆಯದೇ ಸುದ್ದಿ. ಈ ಜಾದೂ ನೋಡಿ ಸಹಸ್ರಮಾನಗಳಿಂದ ಕಸಹೊಡೆಯುತ್ತಿರುವ ತಾಯಂದಿರು, ಕುತ್ತಿಗೆಗೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಕರಟದಲ್ಲೇ ತಮ್ಮ ಎಂಜಲು ಬಚ್ಚಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ತಮ್ಮನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದ ಬೀದಿಯನ್ನೇ ಗುಡಿಸಿದ ಬಹಿಷ್ಕೃತರು, ತಲೆಹೆಗಲುಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವರ ’ತಳದ ಕೊಳಕ’ನ್ನು ತಲೆಮೇಲೆ ಹೊತ್ತು ಸಾಗಿಸಿದ ದಲಿತರು, ತಿಪ್ಪೆಗುಂಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಳೆತ ಕಸವನ್ನೇ ನೆಲದ ಹಸಿವಿಂಗಿಸುವ ಗೊಬ್ಬರವೆಂದು ಸಂಭ್ರಮಿಸಿ ಹೊತ್ತು ಬದುಕಿದ ನೆಲದಮಕ್ಕಳು ಬೆರಗಾಗಿದ್ದಾರೆ! ಶತಮಾನಗಳ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಸಮೂಹದ ಎದೆಯ ದಾರಿದ್ರ್ಯದಿಂದ ಅವರ ಮೈಮೇಲಿನ ಬಟ್ಟೆ, ಕೈಯಲ್ಲಿಯ ಪೊರಕೆಗಳು ಹೊಸಮೆರುಗು ಹೊಸಹೆಸರು ಕಂಡಿಲ್ಲ. ಅವರೆತ್ತಿದ ಕಸದಮೇಲೆ ದೇಶಸೇವೆಯ ಫಲಕ ಜೋತಾಡಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಈಗ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನೇ ಕರ್ತವ್ಯವೆಂದು ಬದುಕಿದ ಈ ಕಸದ ಕರುಳುಬಳ್ಳಿಯ ಒಡನಾಡಿಗಳನ್ನೇ ಕಸದ ಜಾದೂ ಕಿಚಾಯಿಸುತ್ತಿದೆ. ಪಾಪದ ಜೋಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪುಣ್ಯದ ಪುತ್ಥಳಿಗಳ ಈ ಹೊಸಕುಣಿದಾಟ ಅವರ ಹಣೆಯೊಳಗಿನ ಹಣೆಬರಹವನ್ನೇ ತಡಕಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ.

ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಹೀಗೆಯೇ. ಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ಬದಿಗಿರಿಸಿ ಸಾಮಾನ್ಯವು ಸುದ್ದಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಆಡಮ್‌ ಸ್ಮಿತ್‌ನ ದುಡಿಮೆಯ ವಿಂಗಡಣೆಸೂತ್ರಕ್ಕೆ ಮೊದಲೇ ಇಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾದ ಜಾತಿಸೂತ್ರ ಜಾರಿಗೊಂಡಿತ್ತು. ಸೊಂಟಕ್ಕೆ ಉಡುದಾರ ಕಟ್ಟುವ ಮೊದಲೇ ಮೆದುಳಿಗೆ ಮೆತ್ತುವ ಈ ಜಾತಿಗುರುತು, ಊರಬೀದಿಯ ಕಸ ಎತ್ತುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಬಚ್ಚಲುಗುಂಡಿಯ ಸ್ವಚ್ಚಕ್ಕೆ ಯಾರನ್ನು ಹುಡುಕುವುದೆಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನೇ ನಾಪತ್ತೆಗೊಳಿಸಿತ್ತು. ಹೀಗೆ ಹೊರಬೇಕಾದವರು ಹೊತ್ತು, ಹೊತ್ತವರ ನೆತ್ತಿಮೇಲೆ ಕೂರುವವರು ಗಡದ್ದಾಗಿ ಕೂತು ನಿದ್ರಿಸುವ ನಿರುಮ್ಮಳತೆ ಈ ಧರ್ಮಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸತ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾದರೆ ತಾನೇ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಬಂದು’ ಇರಬೇಕಾದುದನ್ನು ಇರುವಂತೆಯೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಆ ’ಆಚಾರ್ಯ’ನೂ ಹೇಳಿಹೋಗಿದ್ದ! ಇಂತಹ ಧರ್ಮಪಾಲನೆಯಿಂದ ಕಸ-ರಸಗಳೆಲ್ಲ ಸಲ್ಲಬೇಕಾದ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಸಂದಾಯವಾಗುತ್ತಾ ಬಂದಿವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಕಸತೆಗೆಯುವುದು ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲ. ಕಸ ತೆಗೆಯುತ್ತೇವೆ ಎನ್ನುವುದೇ ಸುದ್ದಿ. ಗುಡಿಸಬಾರದವರು ಗುಡಿಸುವುದೇ ಸುದ್ದಿ. ಅದು ನಮ್ಮ ಜನಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕ ತರಬೇತಿ. ಇಲ್ಲಿ ಜನ ತಮ್ಮ ಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ತಲೆ ಕೆಡಿಸಿಕೊಂಡವರಲ್ಲ. ರಾಜರಿಗೆ, ಮೇಲ್ಜಾತಿಗೆ ಬೆವರು ಮೂಡಿದರೆ ಜನಕ್ಕೆ ಅದು ತಮ್ಮ ಚಿಂತೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ’ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರಕಾವ್ಯ’ದಲ್ಲಿ ದಿನವೂ ತಾವು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕೆ ಕೊರಗದ ಜನ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರನಿಗೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ(ಕೊನೆಗೆ ತಮ್ಮನ್ನೂ) ಧಾರೆಯೆರೆದು ’ತನ್ನ ಸತ್ಯ’ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೊರಟ ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರ ಬರಿಗಾಲಿನಿಂದ ಹೇಗೆ ನಡೆದಾನು ಎಂದು ಚಿಂತೆಗೆ ಬೀಳುತ್ತದೆ. ’ಹೂವಿನಂತಹ ಕಾಲಿರುವ ನೀನು ಬರಿಗಾಲಿನಿಂದ ಹೇಗೆ ನಡೆಯುತ್ತೀ’ ಎನ್ನುವುದು ಅವರ ಸಂಕಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ರಾಜಕುಮಾರರು ಜನರ ನಡುವೆ ಬಂದರೆ, ಸಿನಿಮಾ ನಟಿಗೆ ಹೆರಿಗೆಯಾದರೆ, ನಟರು ಕೈಕುಲುಕಿದರೆ, ಯಾರೋ ಮಂತ್ರಿ, ಅಧಿಕಾರಿ ಗುದ್ದಲಿ, ಪೊರಕೆಹಿಡಿದರೆ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲೂ ನಾವು ಸಂಕಟ, ಸಂತೋಷಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದುಬಿಡುತ್ತೇವೆ! ದಿನಂಪ್ರತಿ ಪೊರಕೆ, ಗುದ್ದಲಿ ಹಿಡಿದವರನ್ನು ಮರೆತು ಬಿಡುತ್ತೇವೆ. ಪುರಾಣಕಾಲದ ನಮ್ಮೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗೆ ಜನಾಡಳಿತದಲ್ಲೂ ಬಿಡುಗಡೆ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಸೊಂಟದಿಂದ ಜಾರುವಂತಿರುವ ಜೀನ್ಸ್‌ಪ್ಯಾಂಟ್, ತೆಳುವಾದ ಟೀಶರ್ಟ್ ಹಾಕಿದ ಸುಶಿಕ್ಷಿತ(?) ಟೆಕ್ಕಿಗಳು ಕೈಬಾಯಿಗಳಿಗೆ ಮುಸುಕು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಕಪ್ಪನೆಯ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಬ್ಯಾಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಸ ತುಂಬಿಸುವ ಆಟವೂ ನಮಗೆ ದೇಶೋದ್ಧಾರದ ಬ್ರೇಕಿಂಗ್‌ ನ್ಯೂಸ್‌ಗಳಾಗುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಮ್ಯಾನ್ ಹೋಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಇಳಿದು ಯಾರೋ ಮಾಡಿದ ಹೊಲಸು ಎತ್ತುವ ಕೈಗಳು ಮುನುಷ್ಯರದ್ದೇ ಅನ್ನುವುದನ್ನು ಖಾತರಿಪಡಿಸಲು ಸಂವಿಧಾನದ ಕಲಂ ಓದಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ!?

ಮನ ಮುಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಮಲಮುಟ್ಟಲು ಹೇಸದ ಗಾಂಧಿ

ವರ್ತಮಾನದ ಕಸದ ಅಬ್ಬರಕ್ಕೆ ’ದೇಶದ ತಂದೆ’ ಎಂದೇ ಭಾವಿತನಾದ ಗಾಂಧಿಮುದ್ರೆಯೂ ಇದೆ. ಅದಲ್ಲದೆಯೂ ಕಸ, ಕೊಳಕು ಅಂದಾಗ ದೇವಾಲಯಕ್ಕಿಂತ ಶೌಚಾಲಯಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ಎಂದ ಆ ಅರೆಬೆತ್ತಲೆ ಫಕೀರ ನೆನಪಾಗಿಯೇ ತೀರುತ್ತಾನೆ. ಆತನಾದರೋ ಅನಾದಿಯ ಯಾನದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ನಡುವೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ಇಲ್ಲವಾದವನು. ಇಲ್ಲ. ಆ ತಾತನನ್ನು ನಾವೇ ನಿವಾರಿಸಿಕೊಂಡೆವೆನ್ನಿ. ಸಾವಿಗೆ ಹೆದರದ ಈ ಫಕೀರ ಹಾಗೀಗೆಲ್ಲಾ ಸಾಯುವ ಅಸಾಮಿಯಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಪುಕ್ಕಲು ಹಿಂಸಾವೀರರಾದ ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತು. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಆ ಬಡಕಲು ಜೀವದ ಗುಂಡಿಗೆಗೆ ಕಾಡುಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಗುರಿಯಿಡುವ ತುಪಾಕಿಯ ಸಿಡಿಗುಂಡನ್ನೇ ನುಗ್ಗಿಸುವ ವೀರನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಂಡು ಮುಗಿಸಿದ್ದು ಇತಿಹಾಸ. ಆದರೂ ನಮಗೆ ತಾತನನ್ನು ನೇಪಥ್ಯಕ್ಕೆ ಸರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ತಾತ ದೇಶದಾಚೆಗೂ ಬೆಳೆದು ನಿಂತುಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ! ಹೋಗಲಿ ತಾತನ ಸಾವಿನ ಮಾತು ಯಾಕೆ? ಬದುಕಿನ ಬಗೆಗೆ ಮಾತಾಡೋಣ. ತಾತನೂ ಈ ಸ್ವಚ್ಚತೆಯ ಬಗೆಗೆ ಬಾರೀ ತಲೆ ಕೆಡಿಸಿಕೊಂಡಾತ. ಅಜ್ಜ ಯಾವುದನ್ನೇ ಆಗಲಿ ಹಚ್ಚಿಕೊಂಡ ಅಂದರೆ ಅದನ್ನು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಚಾರವಿಲ್ಲದೆ ತಾನೇ ಮಾಡಲು ಇಳಿದು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದ. ಅಜ್ಜ ಅಲ್ಲವೇ? ಅವನ ವಯೋಮಾನ, ಪ್ರೀತಿ, ಕಕ್ಕುಲತೆಗಳೇ ಹಾಗೆ. ಕಕ್ಕುಲತೆಯೂ ಆತನಿಗೊಂದು ಹುಡುಕಾಟವೇ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಆತನಿಗೆ ಬದುಕೇ ಪ್ರಯೋಗ. ಅಷ್ಟೇ ಯಾಕೆ ಕೊನೆಗೆ ಸಾವೂ ಕೂಡ ಆತನಿಗೂ, ದೇಶಕ್ಕೂ ಒಂದು ಪ್ರಯೋಗವೇ ಆಯಿತೆನ್ನಿ. ಈ ಅಜ್ಜನ ಬರಹಗಳನ್ನು ಕಲೆಹಾಕಿ ’ಸೆಲೆಕ್ಟೆಡ್ ರೈಟಿಂಗ್ಸ್ ಆಫ್ ಮಹಾತ್ಮಾಗಾಂಧಿ’ ಎನ್ನುವ ಸಂಕಲನವೊಂದನ್ನು ಹೊರತಂದ ರೋನಾಲ್ಡ್ ಡಂಕನ್, ಅಜ್ಜನ ಸಮಗ್ರವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದೊಳಗೇ ಬೆರೆತುಹೋದ ಸ್ಚಚ್ಚತೆಯ ಕಾಳಜಿಗೊಂದು ಸಾಕ್ಷಿ ಒದಗಿಸುತ್ತಾನೆ.

ಡಂಕನ್ ಹೇಳಿರುವುದು ಗಾಂಧಿಯೊಂದಿಗೆ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಹಳ್ಳಿಯೊಂದರ ಸ್ವಚ್ಛತೆಯ ಅಭಿಯಾನದ ಕಥೆ. ಡಂಕನ್‌ಗೆ ಭಾರತದ ಮತ್ತೊಂದು ರೂಪವನ್ನೇ ಗಾಂಧಿ ತೋರಿದ್ದು ಈ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲೇ. ಅದಾದರೋ ದಟ್ಟ ದಾರಿದ್ರ್ಯದ ಕುಗ್ರಾಮ. ಗಾಂಧೀಜಿ ಹೇಳುವಂತೆ ಅದು ತಾಜ್‌ಮಹಲಿನ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನರಸಿ ಬರುವವರು ಎಂದೂ ನೋಡಬಯಸದ ಭಾರತ. ಬಡ್ಡಿಯ ದಂದೆಕೋರರ ಕೈಗೆ ಸಿಕ್ಕಿ ಮುಂದಿನ ಮೂರು ಪೀಳಿಗೆ ತನಕ ಒತ್ತೆಯಾಳುಗಳಾಗಿರುವವರ ಭಾರತ. ಬಿತ್ತಿ ಬೆಳೆದುದೆಲ್ಲವೂ ಸಾಲನೀಡುವವರ, ತೆರಿಗೆ ವಸೂಲಿಕಾರರ ಕೈವಶವಾಗುವುದನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಾ ಬದುಕುತ್ತಿರುವ ಮಿಲಿಯಾಂತರ ಜನರ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾದ ಭಾರತ. ಹೀಗೆ ಕರುಣೆತುಂಬಿದ ತಾಯ್ತನದಲ್ಲಿ ಆ ಗ್ರಾಮಬದುಕಿನ ಧಾರುಣತೆಯನ್ನು ಗಾಂಧಿ ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತಿರುವ ಹೊತ್ತಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆದ ಘಟನೆಯೊಂದು ಡಂಕನ್ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿದೆ. ಅಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯಂತೆ ಆ ಜೋಪಡಿಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ಇದ್ದುದು ಒಂದೇ ಬಾವಿ. ಅಂದು ಈ ಬಾವಿ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ನಾಲ್ಕೈದುಮಂದಿ ಕುಕ್ಕರುಗಾಲಲ್ಲಿ ಕೂತು ಬೆಳಗಿನ ದೇಹಬಾಧೆ ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿಟ್ಟುಹೋದವರ ಸಾಕ್ಷಿಗಳೂ ಅಲ್ಲಿದ್ದುವು. ಈ ದೃಶ್ಯದ ಎದುರಿಗೆ ನಿಂತ ಗಾಂಧಿ ಡಂಕನ್‌ಗೆ ಮಾಮೂಲಿ ಗಾಂಧೀ ಎನಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ಡಂಕನ್ ಮಾತಿನಲ್ಲಿಯೇ ಹೇಳುವುದಾರೆ, “ಗಾಂಧೀಜಿ ಮಾತಿಲ್ಲದೆ ನಿಂತಿದ್ದರು. ಅವರ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಅತೀವ ನಿರಾಸೆ, ಅನುಕಂಪ, ಯಾತನೆ. ಅವರು ಆ ಜನರಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ, ನೈರ್ಮಲ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಲೆಕ್ಚರ್ ಕೊಡಲಿಲ್ಲ. ಈ ಜನರ ಹೀನಸ್ಥಿತಿಗೆ ತಾವೊಬ್ಬರೇ ಕಾರಣರೇನೋ ಎನ್ನುವಂತೆ ನಿಂತಿದ್ದವರು ಕೂಡಲೇ ಕೈಹಾಕಿದ್ದು ಇಂದು ನಾವು ನೀವು ಅಸಹ್ಯಪಡುವಂಥ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ. ಅವರು ಆ ಹಳ್ಳಿಗರು ವಿಸರ್ಜಿಸಿದ್ದ ಮಲವನ್ನು ತಮ್ಮ ಕೈಯಿಂದಲೇ ತುಸು ದೂರ ಸರಿಸಿ ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಮುಚ್ಚಿದರು” (ಎಸ್. ದಿವಾಕರ, ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಪುರವಣಿ, ದಿನಾಂಕ:೨೬/೧/೨೦೧೪.ಪು.೨). ಹೀಗೆ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಗಾಂಧಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಇಳಿದಿದ್ದರು! ಮಹಾತ್ಮರೇ ತೊಡಗಿಕೊಂಡದ್ದನ್ನು ನೋಡಿದ ಡಂಕನ್ ತಾನು ತೊಡಗಿಕೊಂಡ. ಜೊತೆಗಿದ್ದ ಮಿಕ್ಕವರೂ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ಮೂರು ದಿನಗಳ ತನಕ ದೂರದಿಂದಲೇ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದ ಹಳ್ಳಿಗರೂ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ನಾಲ್ಕನೆಯ ದಿನಕ್ಕೆ ಇಡಿಯ ಊರೇ ಭಾಗವಹಿಸುವಂತಾಯ್ತು. ಇದನ್ನು ಕುರಿತು, “ಗಾಂಧೀಜಿಯ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಸೇವೆ ಒಂದು ಶತಮಾನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಒತ್ತಾಯವಾಗಲೀ, ಬೋಧನೆಯಾಗಲೀ ಸಾಧಿಸಲಾಗದ್ದನ್ನು ಒಂದು ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸಾಧಿಸಿಬಿಟ್ಟಿತ್ತು” (ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಪುರವಣಿ, ದಿನಾಂಕ: ೨೬-೧-೧೪, ಪು.೨) ಎಂದು ಬರೆಯುತ್ತಾನೆ ಡಂಕನ್. ಯಾರನ್ನೂ ಕರೆಯದೆ ಯಾವ ಘೋಷಣೆಯನ್ನೂ ಮಾಡದೆ ಗಾಂಧೀ ಪಾಪಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತವನ್ನಷ್ಟೇ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರವಾಣಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ತಾಯ್ತನದ ಕೊರಗಿತ್ತು. ಗ್ರಾಮ ಬದುಕನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವ ಆ ಕಾಯಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತವನ್ನು ಕುರಿತ ಗ್ರಹಿಕೆಯ ಸ್ಪಷ್ಟತೆಯೂ ಇತ್ತು. ಅದು ಪ್ರವಾಸಿಗಳನ್ನು, ವ್ಯಾಪಾರಿ ದರೋಡೆಕೋರರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವ ವರಸೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಕಸ ಅಲ್ಲಿ ಜಾಹೀರಾತಿನ ಸರಕೂ ಅಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿ ಮಡಿಭಾವದ ಜೀವವಿರೋಧಿತನವನ್ನು ದಾಟಿ ಪಾಪದ ಹೊಣೆಹೊತ್ತವನ ಒಳಸಂಕಟವಷ್ಟೇ ಇತ್ತು.

ಗೋರಖ ತಿಪ್ಪೆಸ್ವಾಮಿಯರೂ, ಕತ್ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಕರುಳು ತೊಳೆದ ಕನಕನೂ

ಕಸ, ತಿಪ್ಪೆ, ಹೊಲಸುಗಳ ನಿರೂಪಣೆಗೆ ಬೇರೆ ಮುಖಗಳೂ ಇವೆ. ಅವು ಕೇವಲ ಶಬ್ದಗಳಲ್ಲ. ಅಲ್ಲೊಂದು ಮಡಿವಾದಿ ತಾತ್ವಿಕತೆಯ ಒಡನಾಟ ಮತ್ತು ಜಗಳ ಇದೆ. ಎಲ್ಲಿ ಕಸ ಅಶುದ್ಧವೋ ಅಲ್ಲಿ ಕಸದ ಜೊತೆಗಿರುವ ಬೆವರಿನ ಜಗತ್ತು ಅಶುದ್ಧವೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಶುಚಿಯಾದ ಪರ್‍ಯಾಯವು ಶ್ರೇಷ್ಠರ ಹಕ್ಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಮಡಿಮೈಲಿಗೆಯ ಅತಿರೇಕದಲ್ಲಿ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಕಣ್ಣೋಟಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗುವ ದೊಡ್ಡ ಸಮೂವು ಹೊರಗಿಡುವ ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ ಬಯಲಿಗೆ ತಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಜನ ಹಾಗೂ ಜನರೇ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ನಡೆಕಾರ ಪರಂಪರೆಗಳು ಮಡಿವಾದದ ಅಪವಿತ್ರ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಪವಿತ್ರೀಕರಿಸುವ ಮೂಲಕವೇ ಭಗ್ನಗೊಳಿಸಿವೆ. ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವ ಮತ್ತು ಜಾತಿಪ್ರಭುತ್ವಗಳ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಧಿಕ್ಕರಿಸಿವೆ. ಆ ಧಿಕ್ಕಾರದ ಭಾಗವಾಗಿಯೇ ಅಲ್ಲಿ ಕಸ, ತಿಪ್ಪೆಗುಂಡಿಗಳು ತ್ಯಾಜ್ಯವಾಗದೆ ಸೃಜನಶೀಲ ನೆಲೆಯೆನಿಸಿವೆ. ರೋಗಿಷ್ಟಮಡಿಗೆ ಎದುರಾಗಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರತಿರೋಧದ ಭಾಗವಾಗಿಯೇ ಈ ಜನಪಂಥಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕನಾಯಕರುಗಳ ಹುಟ್ಟು, ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಬದುಕುಗಳು ತಿಪ್ಪೆಯೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಜನಸಮೂಹದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕನಾಯಕ ನಾಯಕನಹಟ್ಟಿಯ ತಿಪ್ಪೆಸ್ವಾಮಿಯ ಹೆಸರಲ್ಲೇ ತಿಪ್ಪೆ ಇದ್ದರೆ, ಗೋರಖನಾಥನ ಹುಟ್ಟೇ ಗೊಬ್ಬರದ ಗುಂಡಿಯಲ್ಲಂತೆ. ಇನ್ನು ಮಂಟೇದಲ್ಲಮನಲ್ಲಿ ’ಲಿಂಗ’ವೇ ಸಾವಿರವರ್ಷ ಚರ್ಮ ಹದಮಾಡಿದ ತೊಪ್ಪೆಗುಂಡಿಗೆ ಬಿದ್ದು ಪವಿತ್ರವಾಗುತ್ತದೆ! ತಿಪ್ಪೆ ತೊಪ್ಪೆಗಳು ಅಶುದ್ಧವೆಂಬ ಭಾವನೆಯೇ ಇರದ ನಡೆಕಾರ ಪರಂಪರೆಯ ದೊಡ್ಡಿವೆಂಕಟಗಿರಿಯಂತೂ ಯಾವುದಾದರೂ ತಿಪ್ಪೆಗುಂಡಿಯಲ್ಲೇ ಹಾಯಾಗಿ ನಿದ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದನಂತೆ. ಹೀಗೆ ಅವರು ನೆಲೆಸಿದ, ಅವರ ಲಿಂಗಗಳು ಮಿಂದೆದ್ದ ಈ ತಿಪ್ಪೆ-ತೊಪ್ಪೆಗಳು ನೆಲದ ಪಾಲಿಗೆ ಬಾರವಾಗದ ಗೊಬ್ಬರವೂ ಹೌದು. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಜನಪದ ಮನಸ್ಸು “ಕಸವು ಹೊಡೆದಾ ಕೈ ಕಸ್ತೂರಿ ನಾತವೂ ಬಸವಣ್ಣ ನಿನ್ನ ಸೆಗಣಿಯ ಬಳಿದ ಕೈ ಎಸಳ ಯಾಲಕ್ಕೀ ಗೊನಿನಾತ” ಎಂದೇ ಅದನ್ನು ವಾಸನೆ ಎನ್ನದೆ ಪರಿಮಳದ ಸರಕೆಂದಿದೆ. ಆದರೆ ಅಪವಿತ್ರವಾದುದನ್ನೇ ಪವಿತ್ರೀಕರಿಸುವ ಈ ಜನಪಂಥಗಳೊಳಗಿನ ಪರಿಶುದ್ಧತೆಯ ತಹತಹವೂ ತೀವ್ರತರವಾದುದು. ಈ ಶುದ್ಧತೆಯ ತಹತಹದಲ್ಲೂ ನೆಲದ ನಂಟಿಲ್ಲದ ಮಡಿವಾದಿ ಕೃತಕತೆಯ ಅಣಕವಿತ್ತು. ತಿಪ್ಪೆಯನ್ನು ಹಂಗಿಸಿ ದುಡಿಮೆಯ ಜಗತ್ತನ್ನು ಅಪಮಾನಿಸಿದ ಮಡಿತನಕ್ಕೆ ಎದುರಾಗಿ ತಮಗೆ ತಾವೇ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕರಾಗುವ ಮಡಿ ಇತ್ತು. ಲೋಕದ ಕಸವನ್ನು ನೆಲದ ಗೊಬ್ಬರವಾಗಿ ಕಂಡ ಈ ನಡೆಕಾರರು ಒಡಲ ಕಸವನ್ನು ಲೋಕದ ಕೇಡಾಗಿಯೇ ಕಂಡವರು. ಹೀಗಾಗಿ ಒಡಲು ತುಂಬಿಕೊಂಡ ಪಾಪ ತೊಳೆಯದೆ ಬಹಿರಂಗದಲ್ಲಿ ಪೊರಕೆ ಹಿಡಿದು ಕಸರತ್ತು ಮಾಡುವುದು ಅವುಗಳಿಗೆ ಅಸಾಧ್ಯವಿತ್ತು.

ದಾಸನಾಗಿ ಮಡಿವಾದಿಗಳ ನಡುವಿದ್ದ ಕನಕನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಈ ಅಂತರಂಗದ ಮಡಿಯನ್ನು ಕಥಿಸುವ ಸುಂದರವಾದ ಐತಿಹ್ಯವೊಂದಿದೆ. ಮಡಿಯ ಜಂಜಾಟಕ್ಕೆ ಎದುರಾಗಿ ಲೋಕದ ಸತ್ಯವನ್ನಿಟ್ಟು ತೂಗಿದ ಕನಕನ ಬಗೆಗೆ ಜನ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಐತಿಹ್ಯವೊಂದರ ಮೇರೆಗೆ ಆತ ಪ್ರತಿದಿನ ಊರಮೇಲೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದವನು ಕತ್ತಲೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಗೊತ್ತಾದ ನಿರ್ಜನಪ್ರದೇಶವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಿದ್ದ. ಜನಕ್ಕೆ ಸರಿರಾತ್ರಿ ಹೊತ್ತು ಕನಕ ಅಲ್ಲಿ ಏನು ಮಾಡುತ್ತಿರಬಹುದೆಂಬ ಕುತೂಹಲ. ನೋಡಿಯೇ ಬಿಡೋಣ ಎಂದು ತಲಾಷೆಗೆ ಇಳಿದವರು ಕಂಡದ್ದು ಕನಕನ ಅಸಾಧ್ಯ ಮಡಿ! ಅದೇನೆಂದರೆ ಸರಿರಾತ್ರಿಯ ಕತ್ತಲೆಗೆ ಊರೆಲ್ಲ ಮಲಗಿದ ಮೇಲೆ ಬಂದ ಕನಕ ಬಟ್ಟೆ ತೊಳೆಯುವ ಕಲ್ಲಿನ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಹೊಟ್ಟೆಯೊಳಗಿನ ಕರುಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಹೊರಗೆ ಹಾಕಿ ತೊಳೆಯಲು ತೊಡಗಿದ. ಎಲ್ಲಾ ತೊಳೆದಾದ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ಒಳಕ್ಕೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಏನೂ ಆಗಿಲ್ಲವೆಂಬಂತೆ ಹೊರಟುಬಿಟ್ಟ! ಇಷ್ಟೇ. ಆದರೆ ವಿಚಿತ್ರವಾದ ಈ ಐತಿಹ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂದೇಶಗಳಿವೆ. ಸ್ವಚ್ಛಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದುದು ನಮ್ಮ ನಮ್ಮ ಒಡಲು ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜವನ್ನೇ ಎಂಬ ಸರಳಸತ್ಯವಿದೆ. ವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ತನ್ನ ಕರುಳಿಗೆ ಮೆತ್ತಿಕೊಂಡ ಕೊಳೆ ತೊಳಕೊಳ್ಳದೆ ಊರು ತೊಳೆಯುವ ಮಾತಿಗೆ ಅರ್ಥವೂ ಇಲ್ಲ ಎಂಬುದಿದೆ. ನಾವು ಆಚರಿಸುವ ಅಸೃಶ್ಯತೆ, ಜಾತಿ ಪದ್ಧತಿ, ಮಡಿ-ಮೈಲಿಗೆ, ಮೌಢ್ಯ, ಅನಾಚಾರ, ಅಧಿಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕಂಡುಕೊಂಡ ಒಳದಾರಿಗಳು, ಇನ್ನಾರದೋ ಬದುಕನ್ನೇ ನಾಶಮಾಡಿದ್ದೂ.. ಹೀಗೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತಲೇ ಹೋಗುವ ಕಿಲುಬನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿಸಿ ಹೊರಗೆ ಶುದ್ಧವಾಗುವುದು ಆತ್ಮವಂಚನೆಯ ಮಡಿಯಷ್ಟೇ. ತಳಮೂಲದ ಕನಕನಿಗೆ ಮೈತೊಳೆಯುವ ಕರ್ಮಠಮಡಿಗಿಂತ ಕರುಳುತೊಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ನೆಲಮೂಲದ ಸಹಜತೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಆತ ಬಂದುದು ಬೆವರ ಲೋಕದಿಂದಲ್ಲವೆ?

ಗಾಂಧಿ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಾಪ ಎಂದರು. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಇದರ ಒಳಹೊರಗನ್ನೆಲ್ಲಾ ತನ್ನ ತೀಕ್ಷ್ಣತರ್ಕದ ಮೂಲಕ ತೆರೆದಿಟ್ಟರು. ಈ ಕಳಂಕವನ್ನು ಮರೆತು ಸ್ವಚ್ಛತೆಯ ಬಗೆಗೆ ಗಾಂಧಿ ಹೇಳಿದ ಮಾತಿನ ಮೇಲುಹೊದಿಕೆಯನ್ನಷ್ಟೇ ಬಳಸಿದರೆ ಗಾಂಧಿಯನ್ನೇ ನಾಪತ್ತೆ ಮಾಡಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ನು ಗಾಂಧೀ ಕಲ್ಪನೆಯ ಸ್ವಚ್ಛಭಾರತ ಗ್ರಾಮಭಾರತವೂ ಹೌದು. ಆದರೆ ನಾವು ತೆರೆದುಕೊಂಡಿರುವುದು ಮುಕ್ತಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ. ಕರೆಯುತ್ತಿರುವುದು ನಗರವೆಂಬ ಆಧುನಿಕ ನರಕನಿರ್ಮಾಣದ ಹಣದ ಥೈಲಿಕಾರರನ್ನು. ನಿರ್ಮಿಸಲು ಹೊರಟಿರುವುದು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಸಿಟಿಗಳನ್ನು. ಹಾಗಾಗಿ ನಗರವನ್ನೇ ಗುಡಿಸಿ ಒರೆಸುತ್ತಿರುವ ನಮಗೆ ನಾವು ಕಟ್ಟುವ ಭಾರತದ ಕುರಿತ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಇದೆಯೇ ಎಂಬುದನ್ನೂ ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿದೆ. ಇನ್ನು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಊರಹೊಲಸು ಬಳಿದು ನಮ್ಮ ಉಸಿರು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಿದವರು ಹೇಗಿದ್ದಾರೆ? ನ್ಯಾಯ ಕೇಳುವುದಕ್ಕೂ (ಸವಣೂರಿನ ಭಂಗಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು)ಮೈಮೇಲೆ ಮಲಸುರಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಅವರ ವರ್ತಮಾನದ ಬದುಕಿಗೆ ನಾವೇನು ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ? ಈ ಕುರಿತ ಆತ್ಮವಂಚನೆಯಿಲ್ಲದ ತರ್ಕವೂ ನಮಗೆ ಬೇಕಿದೆ. ಆಗ ನಾವು ತೆಗೆಯುವ ಕಸವೂ ಕಸ್ತೂರಿ ನಾತವನ್ನು ಬೀರೀತು.

ಈ ಮಣ್ಣಿನ ಒಳಸುಳಿಯಲ್ಲಿ ಬೆರೆತುಹೋದ ಸಿದ್ದಿಗಳು

-Koragerna Alipu Oripu

ದಕ್ಷಿಣ ಆಪ್ರಿಕಾದಿಂದ ಮಾನವ ಮಾರಾಟದ ದಾರುಣ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಸಿಲುಕಿ, ಭಾರತಕ್ಕೆ ವಸಹಾತುಶಾಹಿಗಳ ಗುಲಾಮರಾಗಿ ಸಾಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸಂತತಿಯೇ ಸಿದ್ದಿ ಜನಾಂಗ. ಆಪ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಬಿಳಿಚರ್ಮದವರ ದರ್ಪಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿ, ಅವರ ಗುಲಾಮರಾಗಿ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದ - ನೀಗ್ರೊ ಬಂಧುಗಳನ್ನು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸರಕಿನಂತೆ ಮಾರಾಟಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕ್ರಿ ಶ 16ರಿಂದ 19ನೇ ಶತಮಾನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಡಚ್ಚರು ಮತ್ತು ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು, ಗುಲಾಮಿತನಕ್ಕಾಗಿ ಖರೀದಿಸಿದ ನೀಗ್ರೊ ಬಂಧುಗಳು ಹಡಗಿನ ಮೂಲಕ ಭಾರತ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಈ ಮಣ್ಣಿನ ಒಳಸುಳಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿಬಿಟ್ಟರು.

ಕರ್ನಾಟಕ, ಗೋವಾ, ಗುಜರಾತ್ ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಬಂದರುಗಳ ಸಮೀಪದ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ವಾಸ್ತವ್ಯ ಹೂಡಿರುವ ಸಿದ್ದಿಗಳು, ಒಟ್ಟು 50000 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೀರುವುದಿಲ್ಲ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ 17000 ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿರುವ ಇವರು, ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತಾರೆ. ಮಿಂಚುವ ಕಪ್ಪು ಮೈಬಣ್ಣ, ಬಲಾಢ್ಯ ಮೈಕಟ್ಟು, ಕುರುಚಲು ಕೂದಲುನಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಪುಟ್ಬಾಲ್ ವಿಶ್ವಕಪ್ ಉದ್ಘಾಟನಾ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ... "ನಮಗೆ ಗೊತ್ತಿರುವುದು ಹಾಡು ಮತ್ತು ಕುಣಿತ ಮಾತ್ರ..." ಎಂದ ನೆಲ್ಸನ್ ಮಂಡೇಲರ ಮಾತಿನಂತೆಯೇ - ಈ ಮಣ್ಣಿನ ಸಿದ್ಧಿಗಳಿಗೆ ಗೊತ್ತಿರುವುದು ಕೂಡಾ ಅದೇ! ಬಹುಶಃ ಅದು ಗುಲಾಮಿತನದ ನೋವನ್ನು ಮರೆಸುವ ದಿವ್ಯಶಕ್ತಿಯೇ ಹೌದು. ಕಾಡಿನೊಂದಿಗೆ ಅನನ್ಯ ಸಂಭಂದವನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಿದ್ದಿ ಜನರು, ಹಾಡು ಮತ್ತು ಆದಿವಾಸಿ ಶೈಲಿಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕುಣಿತಗಳಿಂದ ಬೆರಗು ಹುಟ್ಟಿಸಬಲ್ಲರು. ಸಿದ್ದಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸುವ 'ಪುಗುಡಿ ನೃತ್ಯ' ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದೆ.

ಇತರ ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನ ಆಚಾರ ವಿಚಾರ ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಿದ್ದಿ ಬಂಧುಗಳು, ಸಂಘಟನೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ
- ಹೃದಯ

Tattoo! ಇದು ಆದಿವಾಸಿಗಳ ಕೊಡುಗೆ!

  

-Koragerna Alipu Oripu

ಇಂದಿನ ಪ್ಯಾಷನ್ ಎನ್ನುವ ಆಧುನಿಕ ರಂಗುರಂಗಿನ ಯುಗದಲ್ಲಿ - ಯುವಕ ಯುವತಿಯರ ಮನ ಗೆದ್ದ 'TATTOO' ಅನ್ನೋ ಅದ್ಭುತ 'ಶೃಂಗಾರ ಕಲೆ' ಮೂಲತಃ ಆದಿವಾಸಿಗಳದ್ದು.

ಆದಿವಾಸಿಗಳು ಶೃಂಗಾರ ಪ್ರೀಯರು. ಪ್ರತೀ ಶೃಂಗಾರವೂ ಆದಿವಾಸಿಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಲೋಕದ ಪರಿಯನ್ನು, ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಈಗಲೂ ಸಾದರಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಆದಿವಾಸಿಗಳು ಆದಿ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ತಮ್ಮ ಇಡೀ ದೇಹವನ್ನು ಎಲೆಗಳಿಂದ, ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಚರ್ಮಗಳಿಂದ, ಹಕ್ಕಿಗಳ ಗರಿಗಳಿಂದ ಶೃಂಗರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ದೊರಕುತ್ತಿದ್ದ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಮೈಗೆಲ್ಲಾ ಹಚ್ಚಿ ಸಂತೋಷಪಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಹಿಳೆಯರು ಕುತ್ತಿಗೆಯಿಂದ ಹೊಟ್ಟೆಯ ಭಾಗದವರೆಗೂ ಎದೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಮುಚ್ಚಿದಂತೆ ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ಮಣಿಸರಗಳ ಮಾಲೆ, ವಿವಿಧ ಆಕಾರದ ಕಲ್ಲಿನ ಸರಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ತಲೆಗೆ ಬಣ್ಣದ ಗರಿಗಳು, ಮುಳ್ಳುಹಂದಿಯ ಮುಳ್ಳುಗಳನ್ನು ಸಿಕ್ಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಕೈ ತುಂಬಾ ಮಣ್ಣಿನ ಬಲೆಗಳು, ಬಿದಿರಿನ ಬಲೆಗಳು, ಬಿಳಲಿನ ಬಲೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಸಂಭ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಪುರುಷರು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಎಲುಬುಗಳ ಹಾರ, ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಹಲ್ಲುಗಳನ್ನು, ಉಗುರುಗಳನ್ನು ಹಾರವಾಗಿ ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ತಲೆಗೆ ಕೊಂಬುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಜೊತೆಗೆ ಅದ್ಭುತ ಎನ್ನುವಂತೆ ಮುಖ ಕೈ ಕಾಲಿಗೆ ಹಸಿರು ಅಚ್ಚೆಗಳು!! ಅದುವೇ Tattoo..

ಇಂದಿನ ಯುವ ಜನತೆಯ ಪ್ರತೀ ಶೃಂಗಾರ ಪರಿಕರಗಳು ಕೂಡಾ ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಆದಿವಾಸಿಗಳ ಬದುಕಿನ ಅಂಗವಾಗಿತ್ತು. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿತ್ತು. ಹಸಿರು ಅಚ್ಚೆ ಅಥವಾ Tattoo ಆದಿವಾಸಿಗಳ ಪ್ರೀತಿ, ಪ್ರೇಮ, ಸುಖ, ದುಃಖ, ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತಿತ್ತು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಶಿಸ್ತುಕ್ರಮದ ದ್ಯೋತಕವೂ ಆಗಿತ್ತು! ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಆಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಂದು ರೇಖೆಗಳ ಆಕೃತಿಯ ಅಚ್ಚೆ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಒಬ್ಬ ಆದಿವಾಸಿ ಬಂಧು ತನ್ನ ಆಚಾರ ವಿಚಾರಗಳಿಗೆ ತಪ್ಪಿ ನಡೆದರೆ ಶಿಸ್ತು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಆತನ ಮೈಮೇಲೆ ವಿಕಾರ ರೀತಿಯ ಅಚ್ಚೆ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆ ಗುರುತಿನ ಮೂಲಕವೇ ಇತರ ಆದಿವಾಸಿ ಬಂಧುಗಳು ಆತನ ನಡತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವಂತಾಗುತ್ತಿತ್ತು! ದೇಶದ ಬಹುತೇಕ ಬುಡಕಟ್ಟು ಪಂಗಡಗಳು ಅಚ್ಚೆ ಹಾಕುವುದರಲ್ಲಿ ನೈಪುಣ್ಯತೆ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಕೊರಚ (ಕೊರಮ) ಬುಡಕಟ್ಟು ಪಂಗಡದವರು ಮಾತ್ರ ಅಚ್ಚೆ ಹಾಕುವುದನ್ನು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಪಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಕಾಲ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಆದಿವಾಸಿಗಳ ಬದುಕಿನ ಕಲೆ ಇಂದಿನ ಯುವಜನತೆಯ ಪ್ಯಾಷನ್ ಎಂಬ 'ಕಣ್ಮನಿ'ಯಾಗಿದೆ! ಅಚ್ಚೆಯ ಹಿಂದಿನ ಮಹತ್ವ ಆದಿವಾಸಿಗಳ ಹೊರತಾದ ಯುವಜನತೆಗೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ ಅದು ಪ್ಯಾಷನ್. ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಬದುಕು.

- ಹೃದಯ

ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಜ್ಯೋತಿಷಿಗಳ ವಿರುದ್ಧದ ಸಮರ ದೇಶದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯಾಗಲಿ…

ಸೌಜನ್ಯ: ವರ್ತಮಾನ

---

- ಪ್ರಶಾಂತ್ ಹುಲ್ಕೋಡು

---

“…ಈ ದೇಶದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮರುಹುಟ್ಟಿಗಾಗಿ ರಮಣ ಮಹರ್ಷಿಯಂತಹ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಅಹ್ವಾನಿಸಬೇಕು. ನಂಗೊತ್ತು ಈ ಮಾತುಗಳಿಂದ ನನ್ನ ಯುವ ಸ್ನೇಹಿತರು ಸಿಟ್ಟಿಗೇಳುತ್ತಾರೆ. ಆದರೂ ನಾನು ಅಂತಹದೊಂದು ಅ- ಸಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಶುರುಮಾಡಬೇಕಿದೆ. ನಾನು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಬೇಕು, ನಿಮ್ಮ ಆಲೋಚನೆಯನ್ನು ತಾಕಬೇಕು. ಹೀಗಾಗಿಯೇ ನಾನು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ರಮಣ ಮಹರ್ಷಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಹಾಗೂ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ…’’

ಹೀಗಂತ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು ಜಯಪ್ರಕಾಶ್‍ ನಾರಾಯಣ್‍. ನಾನಿಲ್ಲಿ ಅವರು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ ಸಿದ್ಧಾಂತ, ಅವರ ವಿಚಾರಗಳು, ಅವರ ಸಮಾಜ ಬದಲಾವಣೆಯ ಭಿನ್ನ ಕನಸಿನ ಹಾದಿ… ಮತ್ತಿತರ ವಿಚಾರಗಳ ಕುರಿತು ಹೇಳಲು ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ. ಯಾಕೆಂದರೆ, ಜೇಪಿ ಕುರಿತು ಇನ್ನೂ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ನಾನಿದ್ದೇನೆ. ಆದರೆ, ನನ್ನಂತಹ ಯುವ ಮನಸ್ಸಿಗೂ ಜೇಪಿಯವರ ಈ ಮಾತು ತಾಕುತ್ತಿದೆ. ಒಂದಷ್ಟು ಹೊಳವುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿದೆ. ನನ್ನ ಕೆಲವು ಸ್ನೇಹಿತರು ‘ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಜ್ಯೋತಿಷಿಗಳ’ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಆ ಮೂಲಕ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಕಾಲಘಟ್ಟದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ದನಿಯನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಬಗೆಯನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ಕಂಡುಬಂದರು. ನಾಲ್ಕು ಗೋಡೆಗಳ ನಡುವೆ ಕುಳಿತು ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ಒಣ ಒಣವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ಮಾತನಾಡುವವರಿಗಿಂತ ಇವರು ಹೆಚ್ಚು ಆಶಾವಾದಿಗಳಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಿದ್ದೂ, ಕೆಲವು ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲೇಬೇಕು ಅನ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ.

ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ‘ಟಿವಿ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ’ ಆರಂಭವಾಗಿರುವುದು ಉದಯ ಟೀವಿ ಎಂಬ ದ್ರಾವಿಡ ಚಳವಳಿಯ ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಚಾನಲ್‍ ಮೂಲಕ. ನನ್ನದೇ ಬಾಲ್ಯದ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಬೆಳಗ್ಗೆ 7. 30ಕ್ಕೆ ಜೈನ್‍ ಎಂಬಾತ ಉದಯ ಟೀವಿಯಲ್ಲಿ ರಾಶಿ ಭವಿಷ್ಯ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ. ಬೋರ್ಡಿಂಗ್‍ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ನಾವುಗಳು ನಮ್ಮ ಕಲ್ಪನೆಯ ರಾಶಿಗಳನ್ನು ಗೊತ್ತು ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಆತ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಭವಿಷ್ಯದ ಮೂಲಕ ದಿನವನ್ನು ಆರಂಭಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆದರೆ, ಅದು ಯಾವತ್ತೂ ಚಟವಾಗಲಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಅನೇಕರು ಆತನ ಮಾತುಗಳ ಆಚೆಗೂ ನಮ್ಮದೇ ಭವಿಷ್ಯವಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡೆವು. ಆದರೆ, ಕೆಲವರು ಇವತ್ತಿಗೂ ಅವರದ್ದೇ ಆದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ನಂಬಿಕೊಂಡು ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗಂತ ಅವರು ವೈಯುಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಕೆಟ್ಟವರಾಗಿಲ್ಲ. ಜೀವನ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಹಗುರವಾಗಿಯೂ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಏನಾದರೂ ಸಮಸ್ಯೆ ಅಂತ ಬಂದರೆ ಅವರಿಗೆ ತಕ್ಷಣ ನೆನಪಾಗುವುದು ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಮತ್ತು ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು.

ಅವತ್ತು ಒಂದು ಟೀವಿಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಜ್ಯೋತಿಷಿ ಒಂದು ಗಂಟೆ ಮಾತನಾಡಿದ ಪರಿಣಾಮವೇ ಇದಾದರೆ, ಇವತ್ತಿನ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಊಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಮನೋರಂಜನೆ, ಸುದ್ದಿ ಎರಡನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಸುಮಾರು 15 ಚಾನಲ್‍ಗಳು, ಜತೆಗೆ ಕೇಬಲ್‍ ಟೀವಿಗಳು. ಹೀಗೆ ನಾನಾ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಕಳೆದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಮನೆ ಬಾಗಿಲಿಗೂ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ತಲುಪಿದೆ. ಇದು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಮತ್ತು ಗಂಭೀರ ಸಂಗತಿ. ಇದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಲು ಹೊರಡುವಾಗ ಒಂದು ಮಟ್ಟಿಗಿನ ಸಿದ್ಧತೆಯೂ ಬೇಕಿದೆ. ಜತೆಗೆ, ನಾವು ಹೇಳುವ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯದ ಅಪಾಯಕಾರಿ ನಡೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಲೇ, ಅದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಒಳಗೆ ಇರುವವರ ಮನಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಆಲೋಚನೆ ಮಾಡಬೇಕಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಥಿತಿ ಎಂದರೆ, ಜೇಪಿಯವರ ‘ಇಡೀ ದೇಶದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮರು ಹುಟ್ಟು’ ಅಂತ ಅಂದುಕೊಳ್ಳಬಹುದಾ? ಆಲೋಚಿಸಬೇಕಿದೆ.

ಕಳೆದ ಇಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಬಹುತೇಕ ಚಳವಳಿಗಳು ಅಪೂರ್ವ ಅನುಭವದ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿವೆ. ಈ ಪಾಠಗಳಲ್ಲಿ ಗೆಲುವಿಗಿಂತ ಜಾಸ್ತಿ ಸೋಲಿದೆ. ಅದು ರೈತ ಚಳವಳಿ ಇರಲಿ, ದಲಿತ ಚಳವಳಿಯಾಗಲಿ ಅಥವಾ ನಾವೇ ಹಿಂದೆ ಕಟ್ಟಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ನೋಡಿದರೂ, ಸೋಲಿನ ಪಾಠಗಳು ದಂಡಿಯಾಗಿ ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಚಳವಳಿಯನ್ನು ಅದು ಬಿಡಿಬಿಡಿಯಾಗಿ ಆರಿಸಿಕೊಂಡ ವಿಚಾರಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ತಲುಪಿದ ತಾರ್ಕಿಕ ಅಂತ್ಯದ ಮೂಲಕ ನೋಡುವುದು ಒಂದು ಕ್ರಮ. ಇನ್ನೊಂದು ಈ ಬಿಡಿ ಬಿಡಿ ವಿಚಾರಗಳ ಮೂಲಕ ಇಡೀ ಚಳವಳಿ ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಒಟ್ಟು ಮೊತ್ತವನ್ನು ಅಳೆಯುವುದು ಮತ್ತೊಂದು ಕ್ರಮ. ಈ ಎರಡೂ ವಿಚಾರಗಳಲ್ಲೂ ಪ್ರಗತಿಪರ ಧಾರೆಯ ಚಳವಳಿಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಬಾಳಿಕೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಂತ ಇವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡಿಲ್ಲ ಅನ್ನುವಂತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಜನರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅವು ಬದಲಾವಣೆ ತರುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನೂ ಗಮನಿಸಬೇಕಿದೆ.

ಇಲ್ಲಿ ಯಾಕೆ ಈ ವಿಚಾರವನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು ಎಂದರೆ, ಟೀವಿ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಹಳೆಯದು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಆಳವಾಗಿ ಬೇರು ಬಿಟ್ಟಿರುವ ಅಂಶ. ಜಾತಕ, ರಾಶಿಫಲ, ಗ್ರಹಗತಿ, ವಾಸ್ತು, ನಾಡಿ ಮತ್ತಿತರ ಸ್ವರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಜನರ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಗಳಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ನಿಂತಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆ ಎಂದರೆ, ಜೀವನದ ಕುರಿತು ಭಯವೂ ಆಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಅಂಧಕಾರವೂ ಆಗಿರಬಹುದು. ಇವುಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಜತೆಗೆ ವೈಯುಕ್ತಿಕವಾಗಿಯೂ ಜನರನ್ನು ಮುಟ್ಟುತ್ತಿವೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ ಪಲ್ಲಟಗಳು ಎಂಥವರನ್ನೂ ಒಂದು ಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ತಲ್ಲಣಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ, ಆ ಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರ ನೀಡುವುದು ಈ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳು. ಹೀಗಾಗಿ, ಇವುಗಳನ್ನು ಅಷ್ಟು ಸುಲಭವಾಗಿ ಕಿತ್ತೆಸೆಯುವುದು ಕಷ್ಟದ ಕೆಲಸ. ಹಾಗಂತ, ಇದರೊಳಗೂ ತನ್ನವೇ ಆದ ಮಿತಿಗಳಿವೆ. ಜನರನ್ನು ತಮ್ಮ ಬಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಹೆಣಗುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಇಂತಹ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಕೆಲವು ಅತಿರೇಕಗಳೂ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಅದಕ್ಕೆ ವರ್ತಮಾನದ ಉದಾಹರಣೆ, ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಬಾಬುವಿನ ‘ರೇಪ್ ಸಿದ್ಧಾಂತ’.

ಈ ಟೀವಿ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯಕ್ಕಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಮಿತಿ ಆರ್ಥಿಕ ಆಯಾಮದ್ದು. ಟೀವಿಗಳಿಗೆ ಗಂಟೆಗೆ ಇಷ್ಟು ಎಂದು ಹಣ ಕಟ್ಟುವ ಜ್ಯೋತಿಷಿಗಳು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲಾಭ ಮತ್ತು ನಷ್ಟದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಒಳಗೇ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಟೀವಿಗಳಿಂದ ಸಿಗುವ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಬಂಡವಾಳವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಬರುವ ಜನರು, ಸರಕುಗಳನ್ನು ಕೊಳ್ಳುವ ಗ್ರಾಹಕರಾಗಿಯೇ ಕಾಣುತ್ತಾರೆ. ಸುಳ್ಳಿನ ಆಸರೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವ ಉದ್ಯಮಗಳು ತುಂಬಾ ದಿನ ನಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಬೇಡಿಕೆಮತ್ತು ಪೂರೈಕೆ ನೀತಿಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಗ್ರಾಹಕ ಮತ್ತೆ ಹೊಸ ಸರಕಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಗಾಗಿ ಹಂಬಲಿಸುತ್ತಾನೆ. ಒಂದು ಹಂತ ದಾಟಿದ ನಂತರ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯೋದ್ಯಮಕ್ಕೂ ಸಂಕಷ್ಟ ಎದುರಾಗುತ್ತದೆ. ಅವತ್ತಿಗೆ ಇದಕ್ಕೊಂದು ಪರ್ಯಾಯ ಹುಡುಕಿ ಇಟ್ಟರೆ, ಖಂಡಿತಾ ಸಮಾಜದ ತಲ್ಲಣಗಳಿಗೆ ವೈಯುಕ್ತಿಕ ನೆಲೆಗಿಂತ ಸಾಮಾಜಿಕ ಆಯಾಮದ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಆಲೋಚಿಸುವಷ್ಟು ಪ್ರಬುದ್ಧರಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದು ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಶಯ.

ಇವತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣದ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿ, ‘ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಜ್ಯೋತಿಷಿ’ಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಬೀದಿ ಸಮರಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿರುವ ಕೆಲವು ಸ್ನೇಹಿತರು ಈ ಅಂಶಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಳ್ಳಲಿ. ಆ ಮೂಲಕ ಅವರ ಹೋರಾಟ ತಾತ್ವಿಕ ಚಳವಳಿಯ ರೂಪ ಪಡೆಯಲಿ. ಅದಕ್ಕೆ ಸಮಾಜದ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಥರಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲ ಹರಿದು ಬರಲಿ. ಈಗಾಗಲೇ ನಿಡುಮಾಮಿಡಿ, ಮುರುಘ ಮಠ, ಸಾಣೇಹಳ್ಳಿಯಂತಹ ಮಠಗಳು ಈ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಆಶಯದಾಯಿಕ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುತ್ತಿವೆ. ಈ ನೆಲೆಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಧಾರೆಗಳು ಸೇರಿಕೊಂಡರೆ, ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ‘ದೇಶದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪುನರಜ್ಜೀವನ’ಕ್ಕೆ ವೇದಿಕೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ. ಅದು ಇಲ್ಲಿಂದಲೇ ಶುರುವಾಗಲಿ.